Program tanımları
Makina Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans programı Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü tarafından yürütülmektedir. Bu programın amacı otomotiv, ısıl-akışkan sistemler ve enerji teknolojileri, sistem dinamiği, kontrol ve mekatronik, katı mekaniği ve tasarım, malzeme ve üretim konularında uluslararası düzeyde eğitim alarak, araştırma yapıp bilgi üretecek, bunları yayımlayarak topluma ve insanlığa hizmet edecek ve ulusal ihtiyaçlara uygun teknolojik gelişmeye önayak olacak uzmanları yetiştirmektir.
Programın eğitim dili Türkçedir. Bu öğretim programını başarıyla tamamlayan öğrenciler programın öngördüğü diplomayı almaya hak kazanır.
Yüksek Lisans Eğitim - Öğretim Programına üniversitelerin Mühendislik Fakültelerinin Makina, Malzeme, Mekatronik, Enerji, Üretim/İmalat bölümlerinin yanı sıra, akademik yeterliliği Anabilim Dalı Akademik Kurulu'nca onaylanan, en az 4 yıllık lisans eğitimi programı mezunları başvurabilir. Başvuracak adayların LES veya ALES sayısal puan türünde üniversitemiz senatosunca saptanacak standart puanını almış olması beklenir. Adaylarda yabancı dil yeterliği aranır.
Programa kabul edilen öğrenciler için gerekirse Anabilim Dalı Başkanının önerisi, Anabilim Dalı Akademik Kurulu'nun ve Enstitü Yönetim Kurulu'nun kararıyla en çok iki yarıyıl süreli Bilimsel Hazırlık programı düzenlenebilir.
Makina Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans programı öğrencileri Anabilim Dalı Başkanlığı'nın gözetimi ve ders danışmanının onayı ile yedi dersten az olmamak koşuluyla toplam 21 kredilik ders yükü ile kredisiz olarak alınan bir seminer dersini başarıyla tamamlamakla yükümlüdür.
Öğrenciler belirlenen ders programında yer alan dersleri alabilecekleri gibi, danışmanları tarafından gerekli görülmesi halinde üniversite içi veya diğer üniversitelerin ilgili anabilim dallarında açılan Lisans ve Lisansüstü derslerden de alarak kredi tamamlayabilirler. Yüksek Lisans öğrencilerinin alacağı derslerden Anabilim Dalı Başkanlığı'nca uygun görülen ve onaylanan en çok iki tanesi, lisans öğrenimi sırasında alınmamış olması koşuluyla, lisans derslerinden seçilebilir.
Kredili dersleri ve seminer dersini başarıyla tamamlayan öğrenci, danışmanı yönetiminde bir tez hazırlamak zorundadır. Tez konusu önerisi Anabilim Dalı Akademik Kurulu'nun onayına sunulur. Anabilim Dalı tarafından uygun görülen tez konusu önerisi Fen Bilimleri Enstitüsü'ne bildirilir ve Enstitü onayıyla kesinleşir. Tezin yazılması ve savunulması dahil olmak üzere tüm program, "Hacettepe Üniversitesi Lisansüstü Eğitim - Öğretim ve Sınav Yönetmeliği" hükümleri içinde belirtilen sürede tamamlanmalıdır.
Makina Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Öğretim Programı Ders Listesi
MMÜ 500 Seminer
MMÜ 501 Sayısal Yöntemler
MMÜ 503 Mühendislikte Analitik Metotlar
MMÜ 507 İleri Akışkanlar Dinamiği
MMÜ 508 Elastisite
MMÜ 511 İleri Dinamik
MMÜ 514 İleri Isı ve Kütle Transferi
MMÜ 516 Durum Uzayı Denetim Kuramı
MMÜ 519 İleri Termodinamik
MMÜ 521 Kırılma Mekaniği
MMÜ 522 Sonlu Elemanlar Metodunun İleri Uygulamaları
MMÜ 524 Hesaplamalı Akışkanlar Mekaniği
MMÜ 530 İleri Mekanik Titreşimler
MMÜ 533 Mekanizma Tasarımı
MMÜ 541 İleri Enerji Dönüşüm Sistemleri
MMÜ 544 Mikro/Nano Robotlar
MMÜ 546 Alıcılar ve Algılama Sistemleri
MMÜ 549 Dayanıklı Denetim
MMÜ 550 İleri Araç Dinamiği
MMÜ 553 Araç Denetimi
MMÜ 561 Mühendislik Ölçümleri
MMÜ 563 İleri Malzeme Yöntemleri ve Süreçleri
MMÜ 571 Malzeme Termodinamiği
MMÜ 572 Malzeme Biliminde Süreçlerin Kinetiği
MMÜ 573 Malzeme Tanımlama Teknikleri
MMÜ 576 Malzemelerin İleri Mekanik Özellikleri
MMÜ 593 Makina Mühendisliğinde Özel Problemler I
MMÜ 594 Makina Mühendisliğinde Özel Problemler II
MMÜ 596 Bilimsel Yazı Yazma
MMÜ 800 Özel Konular
Makina Mühendisliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Öğretim Programı Ders Kapsamları
MMÜ 500 Seminer
Lisansüstü öğrencilerin çalışma ve araştırma konularında verdikleri seminerler. Bu ders kredisiz olarak alınır.
MMÜ 501 Sayısal Yöntemler
Enterpolasyon: İleri, geri ve merkezi fark tabloları. Lagrange enterpolasyon tekniği. Lagrange ve Chebyshev polinomları. İntegral alma teknikleri: Yamuklar kuralı. Simpson Metodu. Sonlu farklar yöntemi ile diferansiyel denklem çözümleri. Sınır değer problemleri. Kısmi diferansiyel denklemler.
MMÜ 503 Mühendislikte Analitik Metotlar
Bayağı diferansiyel denklemlerin tekrarı. Seri çözümleri, özel fonksiyonlar (Bessel, Legendre, Fourier). Sınır ve başlangıç değeri problemleri (Sturm-Liouville). Laplace ve Fourier dönüşümleri. Fourier integralleri. Calculus varyasyonlarına giriş. Kısmi diferansiyel denklemler. Değişkenlerin ayrılması. Dönüşümler.
MMÜ 507 İleri Akışkanlar Dinamiği
Kartezyen tensorları. Akışkan kinematiği. Viskoz olmayan akışlar: Euler denklemi ve Bernoulli integrali. Lineer ve açısal momentum teoremleri. Navier-Stokes denklemleri ve analitik çözümleri. Boyutsuzluk ve benzerlik analizi. Sınır tabakası teorisi. Türbülansa giriş: Türbülansın istatistiksel analizi, Reynolds averaj denklemi ve gerilimleri. Türbülanslı akışlarda kapatma problemi. Çok fazlı akışlara giriş.
MMÜ 508 Elastisite
Gerilim ve gerinim tanımları. Gerinim ve gerilim transformasyonları. Hooke yasası. Gerinim enerjisi tanımı. Denge denklemleri. Uyum denklemleri. Kama ve temas problemleri.
MMÜ 511 İleri Dinamik
Üç boyutlu hareketin kinetiği ve kinematiği. Coriolois ivmesi, lineer ve açısal momentum. Merkez kuvveti hareket. Gyro-dinamiği. Genel koordinatlar. Hamilton ve Lagrange denklemleri.
MMÜ 514 İleri Isı ve Kütle Transferi
Temel korunum kanunları, çok boyutlu ve geçici ısı transferi, laminar ve türbülanslı konveksiyon, faz değişimi ve kimyasal reaksiyonlu sistemlerde kütle transferi, difüzyon kinetiği. Termal ışınım.
MMÜ 516 Durum Uzayı Denetim Kuramı
Doğrusal vektör uzayları ve doğrusal operatörler. Tabanlar, altuzayar, özdeğerler, özvektörler, doğal şekiller. Diferansiyel ve fark denklemleri. Matematiksel gösterimler: durum denklemleri, transfer fonksiyonları, impuls cevabı, matris kesri ve polinom gösterimleri. Teorik sistem kavramları: nedensellik, denetlenebilirlik, gözlemlenebilirlik, gerçekleştirmeler, doğal ayrışımlar, kararlılık.
MMÜ 519 İleri Termodinamik
Termodinamiğin birinci ve ikinci kanunları. Entropi üretimi ve ekserji analizi. Tek fazlı sistemler. Çok fazlı sistemler. Kimyasal reaksiyonlar. Güç üretimi ve soğutma. Termodinamik optimizasyon.
MMÜ 521 Kırılma Mekaniği
Denge denklemleri. Airy gerilim fonksiyonu ile gerilimlerin hesabı. Williams problemi.
Westeergard çözümü. Merkezi çatlak problemi. Çatlak ucu gerilim dağılımları. Gerilimi şiddet çarpanı tanımı ve hesapları. Çatlak ucu plastisitesi. Yorulma.
MMÜ 522 Sonlu Elemanlar Metodunun İleri Uygulamaları
Galerkin formülasyonu. Tek boyutlu sonlu elemanlar ve çözümleri. İki ve üç boyutlu sonlu elemanlar. Şekil fonksiyonları. Zamana bağımlı ısı problemlerin sonlu elemanlar formülasyonu. Mukavemet problemlerinin sonlu elemanlar formülasyonu. Plaka problemlerinin sonlu elemanlar formülasyonu.
MMÜ 524 Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği
Navier-Stokes denklemlerinin tekrarı. Kısmi diferansiyel denklemlerinin sınıflandırılması. Sonlu-fark metodu. Euler denklemleri için nümerik metotlar. Navier-Stokes denklemleri için (sıkıştırılabilir ve sıkıştırılamaz) nümerik metotlar. Hesaplama ağı üretimi.
MMÜ 530 İleri Mekanik Titreşimler
Doğrusal sistem titreşimlerinin incelenmesinde kullanılanan zaman ve frekans bölgesi matematiksel teknikleri. Kesikli ve konservatif olmayan sistemlerin hareket denklemleri. Çok serbestlik dereceli sistemlerin titreşimi. Serbest titreşim. Özdeğer problemi. Sönümsüz sistem cevabı. Vizkozlu sönümlenen sistemler. Sürekli sistemlerin titreşimi. Çubuk, Levha ve zarların titreşim kipleri.
MMÜ 533 Mekanizma Tasarımı
İki konum sentezi. Üç konum sentezi. Burmester eğrileri. Ölü konum sentezi. Dört çubuk ve kol-kızak mekanizmalarının hareket ve fonksiyon oluşturmak için analitik sentezi. Chebisehev teoremi. Dişli-çubuk mekanizmalarının sentezi. Kam tasarımı.
MMÜ 541 İleri Enerji Dönüşüm Sistemleri
Termodinamik, kimya ve akış ve taşınım işlemlerinin enerji sistemlerine uygulanması. Güç ve taşıma sistemlerinde enerji dönüşümü ve depolanması. Gazlaştırma teknolojileri. Hidrojen ve sentetik yakıt üretimi, yakıt pilleri ve piller, yanma, fosil ve nükleer santralleri için birleştirilmiş güç çevrimleri.
MMÜ 544 Mikro/Nano Robotlar
Mikro/Nano-Robotbilimi sistemleri ve fiziksel parametrelerdeki derecelendirme etkileri. Mikro/Nano algılayıcı türleri ve dizaynı. Pozisyon, kuvvet, basınç, ve kimyasal algılayıcılar. Mikro/nano erişim düzeneklerinin tasarımı. Enerji kaynakları: ince lityum filmi pili, güneş kaynaklı piller, mikro yakıt hücreleri. Mikro/nano oynatıcılar, üretme teknikleri ve mikro/nano robot dizaynı teknikleri. Mikro/nano robot sistemlerin kinematiği, dinamiği ve kontrolü.
MMÜ 546 Alıcılar ve Algılama Sistemleri
Aydınlatma, perde ve kamera/ sensör sistemleri. Temel ölçüm teknikleri, istatistikî sensör füzyonu. Işık ve görüntü prensipleri. Yankı ve ses prensipleri. Lazer ve radar telemetre uygulaması. Ultrasonik mesafe tayini ve görüntüleme prensipleri. Uygulamalı telemetre aygıtları ve uygulamaları. Ses ve dokunma algılama prensipleri. Navigasyon algılaması ve sistemleri. Kimyasal ve bio-kimyasal algılama enstrümanları ve metotları.
MMÜ 549 Dayanıklı Denetim
Sinyal ve sistemlerin normları, kararlılık, başarım; ağırlıklandırma çarpanları ve fiziksel sitem için tasarım kısıtları; tek ve çift serbestlik dereceli sistemler için eşasal çarpanlarına ayırma ve Youla parametrizasyonu; Eşzamanlı kararlılaştıma ve güçlü kararlılaştırma; tek blok problemi; Nevanlinna- Pick enterpolasyon yaklaşımı; Karışık duyarlılık en iyilemesi; Standart H-sonsuz problemi ve DGKF formülleri; Sınırlı gerçel lemma, Mu analizi ve bireşim problemleri.
MMÜ 550 İleri Araç Dinamiği
Temel araç dinamiği kavramlarının tekrarı (pnömatik lastiğin statik ve dinamik özellikleri, denetim amaçlı kullabilecek tek ve çift izli araçların mekanik modelleri, yönlendirme cevabı ve ufak bozucular etkisinde kararlılık analizi. Motorlu aracın sert manevralar esnasındaki davranışı) Yol tutuş diyagramı, lastik modelleri, Yüksek dereceden araç modellerinin türetilmesi, ADAMS yazılımının etkin kullanımı.
MMÜ 553 Araç Denetimi
Hız, çekiş, aktif süspansiyon ve akıllı araç-otoyol sistemleri gibi denetim sistemlerinin tasarımı ve analizi. Sürücü arayüzleri gibi insani faktörlerin incelenmesi.
MMÜ 561 Mühendislik Ölçümleri
Mühendislik ölçümleri teorisi ve teknikleri. Ölçüm teorisi: Deneysel belirsizlik ve hata analizi, sinyal analizi ve koşullandırma, veri toplama, ölçüm sisteminin tepkisi, sinyal analizi ve koşullandırması. LABVIEW yazılımı. Ölçüm teknikleri: Gerinim, güç, akış, basınç, titreşim, ve hareket ölçümleri. Dersler haftalık laboratuvar çalışmaları ile desteklenmektedir.
MMÜ 563 İleri Malzeme Sentez Yöntemleri ve Süreçleri
Nanomalzeme sentez ve prosesleme yöntemleri ve nanoyapılandırma yöntemlerine giriş. Nanoparçacık, nanotüp, nanokablo, nanouç, nanoölçekte film, nanoölçekte gözenekli malzeme ve nanokompozit sentezleme teknikleri. Geleneksel olmayan ve şekillendirme esaslı (tane sınırı mühendisliği) ileri imalat süreçleri. Nanodesenlenme, çok-katmanlı yapıların ve biyotaklite dayalı nanomalzelerin üretim ve şablona bağlı ya da kendiliğinden derlenme teknikleri.
MMÜ 571 Malzeme Termodinamiği
Temel prensipler, termodinamik kanun ve fonksiyonlar, istatistiksel termodinamik, olasılık ve dağılımlar, faz dönüşümleri, çözelti termodinamiği, faz diyagramları, gazlarla tepkimeler.
MMÜ 572 Malzeme Bildiriminde Süreçlerin Kinetiği
Tepkime kinetiği, yüzeyler ve arayüzler. Kristal yapılı malzemelerin davranışlarının fiziksel özellikleri, kristal yapıları, faz diyagramları, katılaşma mikroyapıları, atom boşlukları, katı hal yayınımı ve faz dönüşümleri. Katı hal yayınımına fenomenolojik ve atomistik yaklaşım, çekirdeklenme ve yayınıma bağlı büyüme. Çökelme şeklindeki dönüşümler mekanizması, çökelme kinetiği ve devamlı olmayan çökelme. Yayınımsız dönüşümler: termodinamik, kinetik ve değişik martensitik dönüşüm şekilleri.
MMÜ 573 Malzeme Tanıma Teknikleri
Mikro/Nanoölçekte karakterizasyon için kullanılan deneysel teknikler; elektron mikroskopisi (SEM/TEM), parça boyut, özgül yüzey alanı ve zeta potansiyel ölçümleri, toz XRD, taramalı prob, sinkotron ışınımı (SAXS) ve spektroskopi teknikleri (XPS, AES, SIMS, NMR, FTIR ve Raman, EELS, EXAFS) ve nanomekanik testler (nanoçentikleme, nanoölçekte aşınım ve çizme testleri, nano-bükme ve kırma testleri), çalışma prensipleri ve uygulamaları ağırlıkta olmak üzere incelenecektir.
MMÜ 576 Malzemelerin İleri Mekanik Özellikleri
İzotropik, izotropik olmayan ve kompozit malzemelerde elastik deformasyonun tahmin edilmesi. Mühendislik malzemelerinin ve elemanlarının çok eksenli yükler altında akma dayanımının tahmin edilmesi. Mikroyapı ve deformasyon mekanizmalarının malzemelerin akmaları üzerindeki etkisinin açıklanması. Mühendislik malzemelerinde çatlak büyüme davranışının analizi. Döngüsel yükleme altında çalışan mühendislik malzemelerinin ve elemanlarının yorulma ömrünün tahmin edilmesi. Mühendislik malzemelerinin sürünme dayanımı ve kırılma ömrünün tahmin edilmesi.
MMÜ 593 Makina Mühendisliğinde Özel Problemler I
Mikro/nano mühendislik, enerji sistemleri, hidrojen teknolojileri, üretim mühendisliği, içten yanmalı motorlar, hesaplamalı mühendislik, kontrol sistemleri, robotlar konularında son gelişmeler ve misafir bilim adamlarının uzmanlık alanına giren konular.
MMÜ 594 Makina Mühendisliğinde Özel Problemler II
Mikro/nano mühendislik, enerji sistemleri, hidrojen teknolojileri, üretim mühendisliği, içten yanmalı motorlar, hesaplamalı mühendislik, kontrol sistemleri, robotlar konularında son gelişmeler ve misafir bilim adamlarının uzmanlık alanına giren konular.
MMÜ 596 Bilimsel Yazı Yazma
Yüksek Lisans ögrencilerinin akademik başarısı için önem taşıyan iletişimin temel çeşitlerinin tanıtımı. Bilimsel yazı yazmanın esası, literatür inceleme, yayın yapmaya değer araştırma sonuçlarının toplanmasının özellikleri. Bilimsel yayın yapan dergilerin niteliklerinin nasıl değerlendirileceği, kapsamlı teknik yazının nasıl hazırlanacağı, taslak şeklindeki bir bilimsel makalenin nasıl eleştiri yapılarak inceleneceği ve mühendislik dergilerine veya arşivlenen bilimsel dergilere yayın yapmak için makale taslağının nasıl teslim edileceği konuları bu dersin kapsamı içerisindedir.
MMÜ 800 Özel Konular
Yüksek lisans öğrencilerinin ihtisas ve uzmanlık isteyen alanlarda seçtiği konularda yapılan teorik çalışmaları ve uygulamaları içerir. Bu dersler fakültenin kendi alanlarında uzmanlaşmış üyeleri ve öğretim görevlilerince verilir.