Siyaset Bilimi Yüksek Lisans Programı

Başarılı bir Yüksek Lisans tezi yazmaktır.

Dersin amacı, Türkiye’deki belli başlı siyasal akımların ve bu akımların önde gelen temsilcilerinin eserlerinin incelenerek söz konusu akımların Türkiye’ye özgü karakteristiklerinin tartışılmasıdır. Batıcılık, resmi ideoloji, liberalizm, muhafazakarlık, Türkçülük, İslamcılık ve Türkiye solu gibi konular dersin içeriğini oluşturmaktadır.

Ders, öncelikle öğrencilerin sosyal bilimlerde yöntembilim konusundaki okuma ve tartışmaları yaparak kendi bilgi birikim ve donanımlarını geliştirmelerini amaçlamaktadır. Ayrıca, öğrencilerin tez çalışması yapacakları konuda birer araştırma yaparak sınıf içinde sunmaları ve sundukları çalışmalarını yazılı bir akademik makale biçimine dönüştürmeleri beklenmektedir.

Bu dersin amacı, farklı düşünürlerin seçilmiş eserleri çerçevesinde, 19 ve 20.yüzyıl siyaset kuramından kesitler sunmaktır. G. W. F. Hegel, K. Marks, F. Nietchze, H. Arend, J. P. Sartre, H. Lefebvre, A. Gorz, J. Rawls, J. Habermas ders kapsamında ele alınacak başlıca düşünce insanlarıdır.

Dersin amacı, bilimsel bir araştırmanın başından sonuna kadar nasıl gerçekleştirilebileceğini uygulamalı bilgilere dayanarak öğretmektir. Bu çerçevede, bilim, bilimsel yöntem ve bilimsel araştırma kavramları tartışıldıktan sonra, araştırma sürecine ilişkin şu alt başlıklara yer verilecektir: araştırma problemi oluşturma, araştırma planı oluşturma, veri toplama araçları, araştırma evren ve örneklemi tespiti, araştırma önerisi hazırlama, veri toplama ve etik değerler, veri analizi, bulguların sunuluşu ve araştırma raporunu yazma, alıntı kullanma ve kaynak gösterme.

Dersin amacı siyasal düşüncenin klasik Yunan’dan 20. yüzyıl başına kadar olan seyrini ele almaktır. Dersin inceleme konuları klasik, orta-çağ ve modern dönem siyasal düşünceleridir. Bu konular adalet, özgürlük, eşitlik, iktidar, vatandaşlık gibi kavramlara farklı dönemlere ait düşünürlerin verdiği cevaplar etrafında tematik olarak veya kronolojik olarak düşünürler üzerinden giderek ele alınacaktır. Siyasal düşünceleri ele alınacak filozoflar arasında Platon, Aristoteles, Farabi, İbni Rüşt, St. Augustine, St. Thomas Aquinas, Machiavelli, Hobbes, Locke, Rousseau, Hume, Kant, Hegel, Marx, Nietzsche yer almaktadır.

Dersin amacı, demokrasinin ortaya çıktığı eski Yunan’dan bugüne değin ne anlamlar ifade edegeldiğini, farklı grupların demokrasiyi hangi açılardan değerli veya değersiz bulduklarını ve küreselleşen bir dünyada demokrasinin geleceğinin ne olduğunu tartışmaktır. Bu derste ele alınacak başlıca konular arasında, klasik demokrasi, liberal demokrasi, çoğulcu demokrasi, katılımcı demokrasi, halk demokrasisi, postmodernizm ve demokrasi, demokrasi ve küreselleşme, demokrasi ve İslam yer almaktadır.

Bu dersin amacı siyaset felsefesi alanında ön plana çıkan tartışma gündemlerini incelemektir. Bu çerçevede, dersin içeriğini oluşturan ana konu başlıkları şu şekilde belirlenmiştir: Siyasetin İncelenmesi; Siyaset Felsefesinde Büyük Anlatılar ve Bugünkü Durumları; Feminist Temalar; Çokkültürlülük Tartışmaları; Kimlik ve Yurttaşlık Tartışmaları;

Dersin amacı, anayasa teorisiyle ve pozitif anayasa hukukuyla ilgili güncel sorunları karşılaştırmalı bir perspektiften incelemektir. Dersi içeriğini oluşturan başlıca konular şunlardır: Anayasa kavramının doğuşu ve anlamı; modern anayasacılık hareketleri (liberal anayasacılık ve yeni gelişmeler); anayasal düzenlemede evrensel sorunlar (temel haklar güvencesi, anayasallık denetimi, devletin iktisadi sınırları); anayasaya uygunluk denetiminin modelleri ve Türkiye'nin tercihi; Türk Anayasa Mahkemesi'nin rol algılaması (örnek olayların tartışılması, başka anayasa mahkemelerinin tutumu ile karşılaştırma); Türk anayasa yargısının amaca uygunluk açısından etkinliği sorunu.

Dersin amacı, hukuk, siyaset, ideoloji arasındaki bağlantının konuya ilişkin temel kuramsal yaklaşım ve kavramlaştırmalar çerçevesinde incelenmesidir. Weberyan ve Marksist hukuk modelleri dersin ana eksenlerini oluşturmaktadır. Kuramsal ve kavramsal analizlere ek olarak, ders kapsamında farklı ülke deneyimlerine de yer verilecektir. Üzerinde durulacak ana temalar, kapitalizm, sosyalizm ve hukuk; hukukun anarşist kritiği; Marksizm ve hukuk, neo-Weberyan hukuk anlayışı, devlet ve cezanın sosyal tarihi olarak özetlenebilir.

Dersin amacı, Türkiye’de demokrasinin gelişim sürecinin tarihsel açıdan hangi aşamalardan geçtiğini ele alıp bu gelişimi, siyasal toplum ve sivil toplum açısından incelemektir. Bu dersin içeriğini siyasal toplum ve demokrasi ilişkisi bağlamında, Türkiye’de demokratikleşme sürecine devletin katkıları ve bu katkıların demokratikleşme sürecinin farklı aşamalarındaki aldığı biçimler ile sivil toplum ve demokrasi ilişkisi bağlamında, demokrasi kültürünün oluşması ve devlet-birey ve birey-toplum ilişkileri oluşturmaktadır.

Dersin amacı, kadın ve/veya erkek olmanın biyolojik olgudan ziyade, sosyal bir kurgu olduğu gerçeğinden hareketle kadın ve eril çalışmalarını bir bütünlük içinde ele alan toplumsal cinsiyet çalışmalarını, hem toplumsal cinsiyetin sosyal rollere ve kimliklere nasıl şekil verdiğini hem de ırk, etnisite, cinsiyet, sınıf ve millet gibi olguların toplumsal cinsiyet oluşumunu nasıl etkilediklerini incelemektir. Dersin içeriğini oluşturan konular toplumsal cinsiyet çalışmalarının tanımı ve içeriği, toplumsal cinsiyet rolleri ve sosyalizasyon, toplumsal cinsiyet rejimleri ve düzeni, kadın ve eril çalışmalarının kamusal ve özel alanda yansımalarıdır.

İnsan haklarına giriş; uluslararası insan hakları belgeleri içinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin yeri ve önemi; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin yapısı ve işleyişi; Mahkeme’nin içtihadının temel kavramları: hakların sınırlanması ve demokratik toplum, hakların kötüye kullanılması yasağı, sınırlamanın ölçüsü ve “zorlayıcı toplumsal ihtiyaç” kavramı, olağanüstü rejimlerde insan hakları; Sözleşme’de ve Ek Protokolleri’nde öngörülen temel haklarla ilgili Avrupa Mahkemesi içtihadından örnekler; Türk Anayasa Mahkemesinin insan haklarıyla ilgili içtihadının Avrupa Mahkemesi’nin içtihadıyla uyumu sorunu.

Dersin amacı, Cumhuriyet dönemi boyunca kurulmuş siyasi partileri, siyasal eğilimleri ve kurulmalarına zemin hazırlayan toplumsal ve siyasal koşullarla birlikte tartışmaktır. Türkiye’deki temel siyasi hareketler ve siyasi hareketler tarafından kurulan siyasi partiler; siyasi partilerle ilgili yasal düzenlemeler ve Türkiye’deki siyasi partilerin temel ortak özellikleri dersin içeriğini oluşturmaktadır.

Bu ders Türkiye’de siyasal düşüncenin kadın/cinsiyet kategorisi temel alınarak, yeniden yorumlanmasını/okunmasını amaçlamaktadır. Vatandaşlık, eşitlik, özgürlük, adalet, emek, demokrasi gibi kategoriler bu yeniden okumanın kavramsal sınırlarını oluşturacaklardır. Ders kapsamında, farklı düşünce akımları ve düşünce insanlarınca kurgulanan kadın imgesi karşılaştırmalı bir yaklaşım çerçevesinde ele alınacaktır. Üzerinde durulacak ana temalar; siyasal düşünce ve kadın: metodolojik tartışmalar; erken Cumhuriyet dönemi toplumsal cinsiyet politikaları; sosyalist/sol ve liberal düşünce geleneklerinde kadın teması; İslam ve kadın; milliyetçi yaklaşımlar ve kadın olarak özetlenebilir.

Bu dersin amacı, sosyolojik ve felsefi bir kategori olarak postmodernizmi ve aydınlanmacı/modern siyaset kuramına etkilerini irdelemektir. Aydınlanmacı/modern siyaset kuramı Liberal ve Marksist yaklaşımlar temelinde ele alınacaktır. Akıl-beden, kendilik-ötekilik, evrensellik-özgüllük gibi anahtar kategoriler ders kapsamında üzerinde durulacak ana eksenleri oluşturmaktadır.

Dersin amacı, küreselleşmenin göreceli de olsa yaygınlık kazanmasında en önemli faktör olan kültürü, bilimsel tartışmalarda hak ettiği oranda ele alıp; bu çerçevede, hem küreselleşmenin kültürel pratikleri nasıl etkilediğini hem de kültürel pratiklerin küreselleşmeyi nasıl şekillendirdiğini incelemektir. Dersin çerçevesini, kültür ve küreselleşme kavramlarının tanımları ve sözkonusu kavramsallaştırma ile ilgili tartışmalar; kültür ve küreselleşme arasındaki karşılıklı etkileşim ve bu etkileşimin ulusal kültür-küresel kültür, kimlik tartışmaları, kozmopolitlik, modernite ve postmodernite çerçevesinde siyasal yansımaları oluşturmaktadır.

Karşılaştırmalı siyaset, siyaset biliminde objektif, empirik temelde test edilerek yanlışlanabilir genellemelere ulaşmanın bir metodu olarak karşımıza çıkar. Siyasal olayların pek çoğu için kontrollü deney yapmanın imkansız olması nedeniyle karşılaştırma en güçlü metodlardan biri haline gelir. Bu doğrultuda, bu derste ilk olarak şu sorular cevaplanacaktır: Niçin ve nasıl karşılaştırma yapılır? Karşılaştırma yapmanın farklı yolları nelerdir? İkinci olarak, karşılaştırmalı siyaset literatüründe araştırılan güncel meseleleri tartışacağız. Bu meseleler arasında demokratikleşme (demokrasinin yıkılması, demokrasiye geçiş, demokrasinin konsolidasyonu), kurumsal dizayn (parlamentarizm ve başkanlık hükümet sistemleri; federal ve. üniter devlet sistemleri; farklı seçim sistemleri), milliyetçilik ve etnik çatışma (nedenler ve çözümler), modernleşme ve demokrasi, ve toplumsal hareketler bulunmaktadır.

Dersin amacı, siyaset ve iktisat alanları arasındaki etkileşimi incelemektir. Farklı düşünce okullarının bu iki alan arasındaki etkileşimin ne olduğu ve nasıl olması gerektiği hakkındaki farklı perspektifleri özellikle demokrasi ve ekonomik gelişme, küreselleşme ve ekonomik-sosyal sonuçları gibi konular açısından ele alınacaktır. Yine bu kapsam içinde liberal (klasik, neo-klasik), Marksist, Keynesyen, pluralist, vb. okulların yukarıda ifade konulara yaklaşımları eleştirel bir bakış açısıyla irdelenecktir.

Bu dersin amacı farklı devlet kuramlarını karşılaştırmalı bir perspektiften incelemek ve tartışmaktır. Ders kapsamında devlet üzerine klasik felsefi yaklaşımlar ve tarihsel gelişim daha sonraki aşamalara temel teşkil edecek ölçüde ele alınacaktır. Dersin ana temasını  devleti merkez alan çağdaş siyasal tartışmalar oluşturmaktadır.

Dersin amacı öğrencilerin, Avrupa Birliği’nin gelişimi ve işleyişini; Avrupa Birliği çerçevesinde yer alan, ekonomik birlik, yapısal ve bölgesel politikalar, adalet ve içişleri gibi çeşitli alanlarda yönetişim ve siyasi karar alma mekanizmalarını tam olarak anlamalarını sağlamaktır. Ders, tekil devletler ile ulus üstü kurumlar arasında ilişkiler konusunda bilgi vermeyi de amaçlar. Son olarak, ders kapsamında demokrasi açığı, genişleme, ulus üstücülük gibi kavramsal çerçeveler üzerinde durulacaktır. Tüm konular Avrupa bütünleşmesinin tarihi, yapısal ve davranışsal yönlerini ortaya koyan farklı teorik yaklaşımlara yer verilerek tartışılacaktır.

Bu ders, farklı ideoloji tanımlarının ele alınmasıyla ideoloji kavramının sistematik, kapsayıcı ve eleştirel incelemesini sunmayı ve liberalizm, muhafazakarlık, faşizm, milliyetçilik, komünizm, sosyalizm, anarşizm, feminizm, çevrecilik ve dini köktencilik gibi siyasal ideolojilerin tarihsel gelişimlerini ve temel özelliklerini incelemeyi hedeflemektedir. Dersin amacı, öğrencilerin temel siyasal ideolojilere aşinalık kazanması ve günümüzde siyaset olgusunu, siyasal ideolojiler çerçevesinden eleştirel bakışla değerlendirmelerini sağlamaktır.

Ders iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm göç konusunda kavramsal ve kuramsal tartışmalar ile güncel global gelişmeler çerçevesinde şu alt konuları kapsamaktadır: Göç tanımları, göç modelleri (makro ve mikro yaklaşımlar), sosyal mobilizasyon ve toplumsal, siyasal, ekonomik değişme, göç ve yerleşim ilişkisi, göç ve getto, uluslararası göç tartışmaları ve mülteci kavramı, nüfus hareketleri ve 3. Dünya, modern dünyada uluslar arası göç, kimlik, milliyetçilik ve göç, küreselleşme ve göç. İkinci bölüm, Türkiye özelindeki göç hareketlerini konu almaktadır: Örneğin, Türkiye’de kentsel ve kırsal nüfustaki değişimler, Türkiye’de göçe neden olan sosyal, siyasal ve ekonomik nedenler, Türkiye’de göç, gecekondu ve getto kavramları, Türkiye’de terör, göç ve sonuçları, Batı Avrupa ülkelerine Türk işçi göçü.

Bu dersin amacı Orta Doğu’da siyasal yapılanmayı, coğrafyada yer alan farklı devletlerin deneyimlerine ve aralarındaki ilişkilere referansla tarihsel ve tematik bir yaklaşım çerçevesinde incelemek ve değerlendirmektir.  Ders kapsamında özellikle 20. Yüzyıla damgasını vuran gelişmeler temelinde irdelenecek olan bölgenin tarihsel gelişiminin yanı sıra, günümüz açısından önem arz eden konu başlıkları ele alınacaktır.

Bu ders çerçevesinde şu konulara yer verilecektir: Çatışma, çatışma sistemleri, çatışma analizi ve çatışma çözümlemesi, kolaylaştırıcılık, arabuluculuk, müzakere süreç ve teknikleri. Ders kapsamında öncelikle öğrencilerin çatışma çözümlemesi yapmayı öğrenerek, kazan-kazan stratejisi çerçevesinde kolaylaştırma, arabuluculuk ve müzakere teknikleri ile çatışan taraflar arasındaki sorunları çözme ve kalıcı bir uzlaşmaya varmalarını sağlayacak yetenek ve nitelikleri edinmeleri amaçlanmıştır.

Dersin amacı, Türkiye’de sivil toplum ve kamusal alan tartışmalarını, hem tarihsel hem de teorik perspektiften incelemektir. Dersin içeriğini oluşturan temel konular, sivil toplum-devlet ve kamusal alan kavramlarına ilişkin teorik tartışmalar; Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti’nde sivil toplum kuruluşlarının tarihsel gelişimi ve Türkiye’deki kamusal alan-devlet alanı ve sivil topluma ilişkin güncel tartışmalardır.