Sanat Tarihi Anabilim Dalı “Türk ve İslam Sanatları” ve “Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat” başlıklı iki programdan oluşmaktadır. Türk-İslam Sanatları yüksek lisans ve doktora programlarında İslamiyet öncesi Orta Asya Türk sanatından Osmanlı Devleti’nin son dönem sanatına dek uzanan bir yelpazede mimarlık, süsleme, el sanatları, ikonografi gibi konular işlenmektedir. Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat yüksek lisans ve doktora programlarında ise konu dağarcığını Batı sanatı, çağdaş sanat ve Osmanlı Devleti’nin son döneminden günümüze Türkiye sanatı oluşturmaktadır.
TÜRK ve İSLAM SANATLARI PROGRAMI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
DERS İÇERİKLERİ
GÜZ DÖNEMİ
SEMİNER
2 Saat/Hafta,T 2, 0 Kredi, 5 AKTS
Amaç/İçerik:Tez hazırlanmasında kullanılacak yöntemler, tezin sahip olması gereken format işlenmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri:Ödev değerlendirmesi
Önerilen Kaynaklar:
MÜLAYİM, Selçuk, Sanat Tarihinde Metod, Anadolu Sanat Yayınları, İstanbul 1983
Dersi Veren : Yrd. Doç. Dr. Nuri SEÇGİN
TÜRK SÜSLEME SANATLARI VE TASARIMI
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi , 10 AKTS
Amaç/İçerik : Türk sanatında süsleme türleri gruplandırılıp, bu süsleme türlerinin kendi içlerindeki kompozisyon kuruluşları ve kullanılan malzeme hakkında teknik bilgiler verildikten sonra, Türk süsleme sanatının dönem üslubuna göre gelişimi konu edinilmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri : Arasınav yerine geçen ödev ve yarıyıl sonu yazılı sınav.
Önerilen kaynaklar :
CANTAY, Gönül, Osmanlı Külliyelerinin Kuruluşu, Ankara 2002
CANTAY, Gönül, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı Darüşşifası, Ankara 1992
Dersi Veren : Prof. Dr. Gönül CANTAY
TÜRK-İSLAM EL SANATLARINDA ÜSLUP VE TEKNİKLER
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi , 10 AKTS
Amaç/İçerik : Türk İslam el sanatlarında (maden, keramik,çini, dokuma, cam, ahşap işçiliği gibi) uygulanan dönem üslupları ve teknikler ele alınmaktadır.
Değerlendirme Yöntemleri : Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi/Yazılı sınav
Önerilen kaynaklar :
DEMİRİZ, Yıldız, Osmanlı Kitap Sanatında Naturalist Üslüpta Çiçekler, İstanbul 1986
İNANCIK, Halil - RENDA, Günsel (yay.haz); Osmanlı Uygarlığı, Kültür ve Turizm
Bakanlığı, Ankara, 2005
PEKER, A, Uzay, OCAK, A.Y., BİLİCİ, K.; Anadolu Selçukluları ve Beylikler Dönemi
Uygarlığı 1, Ankara, 2006.
Dersi Veren : Prof. Dr. Banu MAHİR
ANADOLU SELÇUKLU MİMARİSİNDE ÜSLUP ARAŞTIRMALARI
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi , 10 AKTS
Amaç/İçerik: 12. yüzyıldan itibaren Anadolu’da devamlı bir gelişme gösteren Selçuklu mimarisinde yapı türleri, plan tipolojisi ve süsleme teknikleri açısından değerlendirilmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı sınav
Önerilen kaynaklar:
ASLANAPA, Oktay, Anadoluda İlk Türk Mimarisi, Ankara 1991
ASLANAPA, Oktay, Türk Sanatı, İstanbul 2003
KUBAN, Doğan, Selçuklu Çağında Anadolu Sanatı, İstanbul 2002
KURAN, Abdullah, Anadolu Medreseleri, Ankara 1969
ÖGEL, Semra, Anadolu Selçuklu Sanatı Üzerine Görüşler, İstanbul 1986
ÖGEL, Semra, Anadolu’nun Selçuklu Çehresi, İstanbul 1994
ÖNEY, Gönül, Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları, Ankara 1978
SÖNMEZ, Zeki, Başlangıcından 16.Yüzyıla Kadar Anadolu Türk İslam Mimarisinde
Sanatçılar, Ankara 1989
Dersi Veren: Prof. Dr. Zeki SÖNMEZ
ANADOLU TÜRK ŞEHİRCİLİĞİ
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi, 5 AKTS
Amaç/İçerik : Başlangıcından günümüze kadar Anadolu’daki Türk şehirleri ve
Türklerin genel anlamda Anadolu şehirciliğine katkıları incelenmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri : Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi/ Yazılı sınav.
Önerilen kaynaklar :
CAN, Yılmaz, İslam Şehirlerinin Fiziki Yapısı, Ankara 1995
SERJEAN,R.B.,İslam Şehri, (çev.Elif Topçugil), İstanbul,1992
CEZAR, Mustafa, Anadolu Öncesi Türklerde Şehir ve Mimarlık, İstanbul,1977
KUBAN, Doğan, Anadolu Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fiziki Özelikleri Bazı
Gelişmeler, Vakıflar Dergisi,VII,Ankara,1968
BARKAN,Ömer, Lütfi, Şehirlerin Teşekkül ve İnkişaf Tarihi Bakımından Osmanlı
İmparatorluğunda İmaret Sitelerinin Kuruluşu ve İşleyiş Tarzına Ait Araştırmalar,
İktisat Fakültesi Mecmuası,XXIII/1-2,İstanbul,1962-1963
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Nuri SEÇGİN
İSTANBUL’DA KENT VE MİMARLIK KÜLTÜRÜ
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi , 10 AKTS
Amaç/İçerik: Bizans öncesi dönemden Batılılaşma dönemine dek İstanbul kentinin
yapılaşma aşamaları ve dönem üsluplarının mimariye yansımaları incelenecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı sınav.
Önerilen kaynaklar:
ASLANAPA, Oktay, Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul 1986
AYVERDİ, E.Hakkı, İstanbul Mahalleleri, Şehrin İskânı ve Nüfusu, Ankara 1958
EYİCE, Semavi, Son Devir Bizans Mimarisi, İstanbul 1963
KUBAN, Doğan, İstanbul Bir Kent Tarihi, İstanbul 2000
MULLER – WIENER, W., İstanbul Tarihi Topografyası, İstanbul 2000
ÖZ, Tahsin, İstanbul Camileri, Ankara 1997
TEZCAN, Hülya, Topkapı Sarayı ve Çevresinin Bizans Devri Arkeolojisi, İstabul 1988
Dersi Veren: Prof. Dr. Zeki SÖNMEZ
ERKEN DEVİR TÜRK SANATINDA KURGAN
4 Saat/Hafta, T4, 4 Kredi, 10 AKTS
Amaç/İçerik: Türklerin yayılma alanları,yapılan araştırma ve yayınlar, Türklerde ölüm kültürü ve defin gelenekleri, kurgan kelimesinin anlamı, plan ve mimari özellikleri,Proto-Turk, Hun, Göktürk ve diğer Türk devletlerinde kurgan mimarisi incelenmekte ve kurgan mimarisinin Türk İslam mezar mimarisine katkıları ele alınmaktadır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev Yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
ÇORUHLU, Y., Erken Devir Türk Sanatı, Kabalcı Yay., İstanbul 2007.
HUDYAKOV, Yu. S. , Drevniye Tuyurki Na Yenisee, Novosibirsk 2004.
DOSİMBAYEVA, A., Merke Jetisu Türkilerinin Kiyeli Jeri (Merke Sakralnaya Zemliya
Tyurkov Jetisu-Merke Sacred Space of the Zhetisu Turks), Taraz 2002.
JETTMAR, K., Art of The Steppes, Londra 1967.
RUDENKO, S. I., Frozen Tombs of Siberia, The Pazyryk Burials of Iron Age
Horsemen ( çev. M. W. Thompson ), Londra 1970.
Dersi Veren: Prof. Dr. Yaşar Çoruhlu
TÜRK KONUT MİMARİSİ
4 Saat/Hafta, T4, 4 Kredi, 5 AKTS
Amaç/İçerik: “Konut” – “Ev” tanımlamasından yola çıkılarak, çadır mimarisinden
geleneksel “Türk Evi” kimliğinin oluşumuna kadarki gelişim süreci dersin konusunu
oluşturacaktır. Türk konut mimarisinin, Anadolu ve Anadolu dışındaki örnekleri,
mekân örgütlenmesi, plân biçimleri, alt ve üst örtü yapıları, cephe düzenlemeleri,
pencere, kapı, duvar v.b. gibi işlevsel mimari unsurları irdelenerek, dönemlere göre
gelişimi ele alınacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı sınav.
Önerilen Kaynaklar:
ARÛ, A. Kemal; Türk Kenti, YEM Yayınları, İstanbul 1998.
CANSEVER, Turgut; İslâm’da Şehir ve Mimari, Timaş Yayınları, İstanbul 2006.
Çelik, Zeynep; Değişen İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 1996.
GENİM, M. Sinan; “Sinan’ın Sivil Yapıları”, Mimarbaşı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, T.C. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü, İstanbul 1986.
GÜNAY, Reha; Türk Ev geleneği ve Safranbolu Evleri, YEM Yayınları, İstanbul
1998.
GÜR, Ö. Şengül; Doğu Karadeniz Örneğinde Konut Kültürü, YEM Yayınları, İstanbul 2000.
HASOL, Doğan; Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, YEM Yayınları, İstanbul 1988.
KIZIS, Yannis; “Mora Yarımadası, Tesalya, İstanbul; 18. yy. Konut Mimarisinde
Yöresel Miras ve Etkileşimler.”, Osmanlı Mimarisinin 7 Yüzyılı
Uluslarüstü Bir Miras. YEM Yayınları, İstanbul 1999.
KORTAN, Enis; Le Corbusier Gözüyle Türk Mimarlık ve Şehirciliği, ODTÜ Yayınları, No: 37, Ankara 1983.
KUBAN, Doğan; Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu, YEM Yayınları, İstanbul 2000.
KUBAN, Doğan; Osmanlı Dini Mimarisinde İç Mekân Teşekkülü, İTÜ Yayınları,
İstanbul 1958.
KUBAN, Doğan; 100 Soruda Türkiye Sanatı Tarihi, 100 Soruda Dizisi: 22, 4. Baskı,Gerçek Yayınevi, İsyanbul 1981.
KUBAN, Doğan; Bir Kent Tarihi İstanbul, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1996.
KUBAN, Doğan; İstanbul Yazıları, YEM Yayınları, İstanbul 1998.
KÜÇÜKERMAN, Önder; Anadolu Mirasında Türk Evleri, T.C. Kültür Bakanlığı
Yayınları / 1777, Sanat-Sanat Tarihi Dizisi / 117-9, İstanbul 1995.
ÖGEL, Semra; “Anıtsal Mimari ve Konut Arasındaki İlişkiler Yönünden Sinan
Yapılarına Bir Bakış”, Doğan Kuban’a Armağan, Eren Yayıncılık,
İstanbul 1996.
SÖZEN, Metin; Türklerde Ev Kültürü, (THY), Doğan Yayıncılık, İstanbul 2001.
TANYELİ, Uğur; “Klasik Dönem Osmanlı Metropolünde Konutun “Reel” Tarihi: Bir Standart Saptama derecesi”, Doğan Kuban’a Armağan, Eren
Yayıncılık, İstanbul 1996.
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Şükrü Sönmezer
BAHAR DÖNEMİ
SEMİNER
2 Saat/Hafta,T 2, 0 Kredi, 5 AKTS
Amaç/İçerik:Tez hazırlanmasında kullanılacak yöntemler, tezin sahip olması gereken format işlenmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri:Ödev değerlendirmesi
Önerilen Kaynaklar:
MÜLAYİM,Selçuk,Sanat Tarihinde Metod, Anadolu Sanat Yayınları,İstanbul 1983
Dersi Veren : Yrd. Doç. Dr. Nuri SEÇGİN
TÜRK SÜSLEME SANATLARINDA KORUMA VE ONARIM
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi, 10 AKTS
Amaç/İçerik: Türk süsleme sanatı hakkında genel bilgiler verildikten sonra, koruma ve onarım ile ilgili temel bilgiler verilmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl içi ödev değerlendirmesi / Yazılı sınav.
Önerilen Kaynaklar:
CANTAY, Gönül, Koruma Kurulları Müze İlişkisi I, 4. Müzecilik Semineri, (16-18 Eylül 1998, İstanbul)
CANTAY, Gönül, Müzeciliğimiz ve Eğitimi, 1. Müzecilik Sempozyumu Bildirileri,
İstanbul 1994
Dersi Veren : Prof. Dr. Gönül CANTAY
TÜRK SANATINDA SEMBOLLER
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi , 10 AKTS
Amaç/İçerik: İslam öncesi devirden Osmanlı döneminin sonuna kadar Türk sanatının çeşitli dallarında (mimarlık, çini, keramik vb...) görülen dini ve dindışı semboller incelenmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi/Yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
ÇORUHLU, Yaşar, Türk Sanatında Hayvan Sembolizmi, Seyran Kit, İstanbul 1995
COOPER, J.C., An Illustrated Encyclopedia of Traditional Symbols, Londra 1992
DANESHWARI, A., Animal Symbolism in Warqa va Gulshah, Oxford 1986
WHITTICK, A., Symbols Signs and Their Meaning, Londra 1960
ÖZEL, S., Anadolu Selçuklu Sanatı Üzerine Görüşler, İstanbul 1986
Dersi Veren: Prof. Dr.Yaşar ÇORUHLU
TÜRK-İSLAM EL SANATLARINDA ÜSLUP VE TEKNIKLER
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi , 10 AKTS
Amaç/İçerik: Türk İslam el sanatlarında (maden, keramik,çini, dokuma, cam, ahşap işçiliği gibi) uygulanan dönem üslupları ve teknikler ele alınmaktadır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi / Yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
ATASOY, N.-RABY, J., İznik Seramikleri, Londra 1989
ASLANAPA, Oktay, Türk Sanatı, İstanbul 1984
ÖNEY, Gönül, Türk Çini Sanatı, İstanbul 1976
Dersi Veren: Prof. Dr. Banu MAHİR
Amaç/İçerik: 15. yüzyıldan başlayarak, 16.yüzyılın sonuna kadar Osmanlı mimarisinin
gelişimi, yapı tipleri ve plan şemalarıyla incelenmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi / Yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
ASLANAPA, Oktay, Osmanlı Devri Mimarisi, Istanbul 1986
AYVERDİ, E.Hakkı, Osmanli Mimarisinde Fatih Devri (1451-1481), İstanbul 1973
AREL, Ayda, Onsekizinci Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Batılaşma Süreci, İstanbul
1975
GOODWİN, G., A History of Ottoman Architeture, London 1971
KURAN, Aptullah, Mimar Sinan, İstanbul 1986
SÖNMEZ, Zeki, Mimar Sinan İle İlgili Tarihi Yazmalar Belgeler, İstanbul 1988
Dersi Veren: Prof. Dr. Zeki SÖNMEZ
ANADOLU TÜRK ŞEHİRCİLİĞİ
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi , 5 AKTS
Amaç/İçerik:Başlangıcından günümüze kadar Anadolu’daki Türk şehirleri ve Türklerin genel anlamda Anadolu şehirciliğine katkıları incelenmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi / Yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
CAN, Yılmaz, İslam Şehirlerinin Fiziki Yapısı, Ankara 1995
SERJEAN, R.B.,İslam Şehri,(çev.Elif Topçugil), İstanbul,1992
CEZAR, Mustafa, Anadolu Öncesi Türklerde Şehir ve Mimarlık, İstanbul,1977
KUBAN, Doğan, Anadolu Türk Şehri Tarihi Gelişmesi, Sosyal ve Fiziki Özelikleri Bazı Gelişmeler, Vakıflar Dergisi,VII,Ankara,1968
BARKAN,Ömer, Lütfi, Şehirlerin Teşekkül ve İnkişaf Tarihi Bakımından Osmanlı
İmparatorluğunda İmaret Sitelerinin Kuruluşu ve İşleyiş Tarzına Ait Araştırmalar,
İktisat Fakültesi Mecmuası,XXIII/1-2,İstanbul,1962-1963
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Nuri SEÇGİN
İSTANBUL’DA KENT VE MİMARLIK KÜLTÜRÜ
4 Saat/Hafta, T 4, 4 Kredi, 10 AKTS
Amaç/İçerik:İstanbul kentinin dini, sivil mimarisinden örnekler ele alınacak; buna ek olarak meydanlar, yol güzergahları, liman ve ticaret bölgeleri incelenecektir. Kentin geçirdiği depremler ve yangınların yanısıra Topkapı Sarayı’ndan Dolmabahçe Sarayı’na mimarlık alanındaki değişimin somut göstergeleri işlenecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirme/Yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
ASLANAPA, Oktay, Osmanlı Devri Mimarisi, İstanbul 1975
AREL, Ayda, Onsekizinci Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Batılaşma, İstanbul 1975
MÜLLER- WIENER, W., İstanbul’un Tarihi Topografyası, İstanbul 2000
Dersi Veren: Prof. Dr. Zeki SÖNMEZ
OSMALI SARAY MİMARİSİ
4 Saat/Hafta, T4, 5 Kredi
Amaç/İçerik: Tarihsel süreç içerisinde Türk saray mimarisinin gelişimi açıklanarak, 15.-19. yüzyıllara tarihlenen Osmanlı sarayları, kronolojik sırayla mimari üslup ve plân özellikleriyle ele alınacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yazılı sınav.
Önerilen Kaynaklar:
AREL, Ayda; Onsekizinci Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Batılılaşma Süreci, İ.T.Ü.
Mimarlık Fakültesi Baslı Atölyesi, İstanbul 1975.
ARSEVEN, Celâl Esad; Eski İstanbul (Abidât ve Mebânisi), Çelik Gülersoy Vakfı
İstanbul Kütüphanesi Yayınları, Şefik Matbaa, İstanbul 1989.
BELGE, Murat; İstanbul’u Gezerken, Pamukbank Kültür Yay., Tarih Vakfı Yurt
Yayınları, İstanbul 1998.
BİNGÖL, Yüksel; İshak Paşa Sarayı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Sanat
Dizisi: 61, Ajans Türk Basın ve Basım, İstanbul 1998.
ÇAĞMAN, Filiz; Tezcan, Hülya v.d.; Topkapı Sarayı, Akbank Kültür ve Sanat
Kitapları: 68, İstanbul 2000.
GRABAR, Oleg; İslâm Sanatının Oluşumu, Hürriyet Vakfı Yayınları, İstanbul 1988.
HALAÇOĞLU, Yusuf; XIV. – XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı ve
Sosyal Yapı, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1995.
İNCİCİYAN, P. Ğ.; 18. Asırda İstanbul, İstanbul Fetih Cemiyeti, Baha Matbaası,
İstanbul 1976.
KUBAN, Doğan; Bir Kent Tarihi İstanbul, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul 1996.
KUBAN, Doğan; İstanbul Yazıları, YEM Yayınları, İstanbul 1998.
ÖNER, Sema, Yılmaz F. Yaşar; v.d.; Dolmabahçe Sarayı, Millî Saraylar Daire
Başkanlığı Yayınları No: 28, TBMM Basımevi, İstanbul 2005.
SANER, Turgut; 19. Yüzyıl İstanbul Mimarlığında “Oryantalizm”, Pera Turizm ve
Ticaret A.Ş., Alâattin Eser Kitaplığı Yayın no:14, İstanbul 1998.
SÖZEN, Metin; Bir İmparatorluğun Doğuşu Topkapı, Unilever, Hürriyet Gazetecilik ve
Matbaacılık A.Ş., İstanbul 1998.
ORTAYLI, İlber; Osmanlı’yı Yeniden Keşfetmek, Timaş Yayınları, İstanbul 2006.
Dersi Veren: Yrd. Doç. Dr. Şükrü Sönmezer