Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans Programı

Anabilim/Anasanat Dallarının tez aşamasında bulunan öğrencileri tarafından alınması zorunlu olan bu ders, Yüksek Lisans öğrencilerinin uzmanlık isteyen alanlarda yapacağı çalışmaları içerir ve kendi alanlarında uzmanlaşmış öğretim üye ve görevlerince verilir.

Dersin konusunu uluslararası ilişkiler disiplinine ilişkin kuramlar ve kuramsal yaklaşımlar oluşturmaktadır. Bu çerçevede ele alınacak kuramlar ve kuramsal yaklaşımlardan bazıları idealist, gerçekçi ve davranışçı kuramlar ile güce dayalı siyaset yaklaşımı ve bu yaklaşımın temel kavramlarıdır (güç dengesi ve ulusal çıkar gibi).

Dersin konusunu kuruluşundan bugüne Türk dış politikasının temel özellikleri, Türkiye’nin komşularıyla, komşu olmayan devletlerle ve bölgelerle, uluslararası kuruluşlarla ilişkileri oluşturmaktadır.

Dersin içeriğini modern Balkan ülkelerinin doğuşu ve evrimi; uluslararası politikanın bir alt sistemi olarak Balkanlar; Balkan devletlerinin dış politikaları; Balkanlarda uluslararası ilişkilerin belli başlı konuları oluşturmaktadır.

Öğrencilerin araştırma yöntemlerini öğrenme, rapor yazma ve sunma becerilerini geliştirmek amacıyla Programa kabul edilen öğrencilerin tamamından alanla ilgili teorik ya da güncel konularda bir ödev hazırlamaları ve sunmaları istenir.

Günümüz uluslararası güvenliğine kapsamlı bir giriş; temel kuram ve kavramların kısaca gözden geçirilmesi: Uluslararası Güvenlik mimarisinin dönüşümü ve yeni tehditlerin ortaya çıkması; ampirik sorunlar ve önemli gelişmelerin analizi.

2. Dünya savaşı sonrası Avrupa’daki bütünleşme girişimleri; Kömür ve Çelik Birliği’nden Avrupa Toplulukları’na ve Avrupa Birliğine Avrupa entegrasyonunun gelişimi; AB kurumlarının ve ortak politikaların incelenmesi; Türkiye-AB ilişkileri.

Su konusunun, nüfus, ekonomik ve sosyal kalkınma, temiz su kaynakları üzerindeki muhtemel ihtilaflar, uluslararası ve sınırı aşan su kaynaklarının durumunun uluslararası hukuk çerçevesinde değerlendirilmesi; Birleşmiş Milletlerin ve diğer uluslararası organizasyonların sınırı aşan sularla ilgili kararları.

Bu dersin içeriğini, çatışmanın tanımlanması, unsurları, aşamaları, tarafları, çatışma türleri, çatışmanın çözümlenmesi, uzlaştırma faaliyetleri, çatışmanın çözümlenmesi becerileri (iletişim, grup dinamikleri, kültürel farkındalık gibi), sorun çözme gibi konuların açıklamalı ve tartışmalı bir biçimde ele alınarak öğretilmesi oluşturur.

Modern Orta Doğu’nun doğuşu ve evrimi; uluslararası politikanın bir alt sistemi olarak Orta Doğu; Orta Doğu devletlerinin dış politikaları ve Orta Doğu’da uluslararası ilişkilerin belli başlı konuları.

Niteliksel ve niceliksel araştırma yöntemleri, ölçme problemleri, veri toplama ve sınıflandırma teknikleri ve değerlendirme; araştırma metodlarının formüle edilmesi ve uygun araştırma planının seçilmesi.

Dünya politikasının geniş bir yelpaze içinde yer alan güncel konularının incelenmesi, gözden geçirilmesi: Uluslararası terörizm, milliyetçilik, etnik çatışmalar, silahlar ve silahların kontrolü, barışı koruma ve insancıl müdahale, çevre ve doğal kaynaklar.

Dersin konusunu günümüz Rusya'sının siyasi ve kurumsal yapısının yanı sıra Çarlık Rusya'sı öncesi, Çarlık dönemi, Sovyet dönemi ve sonrası ile ilgili genel bir tarihi arka plan vermek oluşturmaktadır. Derste incelecek konuların bazıları şöyledir: Rusya’nın ekonomik transformasyonu, bölgesel politikalar, dış politika, basın özgürlüğü, sosyal düzen, din ve kültür politikaları, vb.

20. yy Amerikan dış politikasının çerçevesi, amaçları ve işleyişi; tarihsel ve analitik değerlendirilmesi; çıkar grupları, elitler, siyasi partiler ve kamuoyu; ABD ve yeni dünya düzeni 

Ulus, devlet, ulus devlet, milliyetçilik ve vatanseverlik gibi kavramların ortaya çıkarabileceği muhtemel analitik problemler; insanların, etnik, milli, etno-milliyetçi çizgilerde gruplaşma eğilimleri; Soğuk Savaş ardından dünyanın en tehlikeli ve kontrol edilmesi en zor çatışmalarına neden olan etnisite temelli politikalar ve milliyetçilik; etnik kimliğin doğası; SSCB’nin dağılmasından bu yana etnik kimliğin bazı önemli küresel olaylardaki rolü; Balkanlar’da ve Afrika’da soykırım ve etnik temizlik; Afganistan’da iç savaş.

Uluslararası ticareti statik ve dinamik ortamlarda açıklamaya çalışan kuramlar; Ricardio ve Heckscher-Ohlin modellerinde karşılaştırmalı üstünlükler; yeni uluslararası ticaret teorileri; ticaret politikasının araçları: koruma, stratejik ticaret politikası, rant arama, lobicilik, kaçakçılık teorileri vb. 

Orta Asya ve Kafkasya bölgesi üzerinde Rus ve Sovyet döneminin etkisi; komünizm sonrası “modernleşme” sürecinin bölgedeki etkileri, geçiş döneminin genel bölge siyaseti, ulus-devlet oluşturma süreci ve planlı ekonomiyi pazar ekonomisine dönüştürme sürecine olan etkileri ve bölgenin genel uluslararası politika açısından yeri ve önemi.

İktisadi ve siyasi bütünleşmenin evreleri; Gümrük Birliği kuramı ve ayrımcı ticaret düzenlemelerinin statik ve dinamik etkilerinin analizi; çeşitli bölgesel bütünleşme örnekleri.

Dünya politikasında küreselleşmenin farklı özellikleri ve küreselleşmeye farklı bakış açıları; küreselleşmenin uluslararası sistem üzerindeki sosyal, ekonomik ve siyasi etkileri; dünya politikalarının küreselleşme sürecinden etkilenmesinin analizi.

Uluslararası göçü farklı bakış açılarıyla incelemek, Uluslararası göçe ilişkin başlıca kuramsal çalışmalar, II. Dünya Savaşı sonrası gelişmeler ve etkileri, II. Dünya Savaşı sonrası iltica rejimi ve Uluslararası göç hareketleri, Soğuk Savaş sonrası dönemdeki gelişmeler, insan kaçakçılığı ve ticareti.

Uluslararası İlişkilerin ortaya çıkışı olarak da kabul edilebilecek sayılabilecek uluslararasında diplomatik ilişkilerden ilk örnekler, Orta Doğu’da toprağa dayalı uygarlıkların üstünlükleri, Antikite ve Orta Çağ, Fransız ve Amerikan Devrimleri, liberalizmin, milliyetçiliğn, sosyalizmin öncüleri.

Barış çalışmalarını akademik bir disiplin olarak ele alan bu ders, barış ve savaşa yönelik felsefi konuları da içeren tartışmaları kapsamaktadır. Çatışma, şiddet ve barış problemlerine önerilen teorik ve pratik yaklaşımların ele alındığı bu derste, istikrar, değişim, düzen ve adalet gibi kavramlar da incelenecektir.

Doğal kaynakların kullanımı alanında değerlendirilen kuramsal konular, temel kavramlar, yöntemler ve ulusal ve uluslararası aktörler, dünyada ve Türkiye’de doğal kaynaklara ilişkin politika ve uygulamalar.

Bu derste Asya-Pasifik Bölgesi ile ilgili çeşitli konular incelenecektir. Üzerinde durulacak başlıca ülkeler Çin, Japonya, Kuzey ve Güney Kore, Hindistan ve Güneydoğu Asya (Asean) ülkeleridir. Derste öğrencilerin bilgi tabanları ve ilgi alanları dikkate alınarak bölgenin uluslararası ve ülke içi politikaları, Asya siyasi-iktisadı, demokratikleşme ve insan hakları konuları, çevre sorunları, kadın sorunları, Asya sosyolojisi, Asya kültürü ve dini, ve bölge tarihi konularından bir kısmı seçilerek işlenecektir.

Uluslararası hukuktaki gelişmeler; uluslararası hukukun kaynakları; uluslararası hukukun temel konuları ve akımlar; devletler özel hukuku.