Program tanımları
* Programın Adı
COĞRAFYA ANABİLİM DALI
* Programın Türü
DOKTORA
* Programın Yürütücüsü
Bilim Dalı Başkanı : -
Anabilim Dalı Başkanı : Prof. Dr. Nazmiye ÖZGÜÇ
* Programın İlişkili Olduğu Bölüm ve Fakülte
COĞRAFYA ANABİLİM DALI / EDEBİYAT FAKÜLTESİ
Anabilim Dalı Başkanı : Prof. Dr. Nazmiye ÖZGÜÇ
Fakülte Dekanı : Prof. Dr. Korkut Tuna
* Okutulan Dersler ve İçerikleri
1. TARIMSAL YAPILAR
Tarımsal yapıların ele alınması özelliklerinin değerlendirilmesi. Bunlar üzerinde fiziki ve beşeri faktörlerin karşılıklı etkileşimlerinin incelenmesi
2. TARIMSAL YAPI DEĞİŞİMLERİ
Tarımsal yapılardaki değişimler genel esaslar çerçevesinde değerlendirilerek bunları etkileyen faktörlerin açıklanması. Bu değişikliklerin sonuçlarının değerlendirilerek tarımsal yapıların organize edilmesi doğrultusunda çalışmaların gözden geçirilmesi
3. KIR YERLEŞME ŞEKİLLERİ VE FONKSİYONLARI
Kır yerleşmeleri çeşitli esaslara göre sınıflandırılmış, tek meskenden toplu köye kadar dünyada ve Türkiye de çeşitli kır yerleşme şekillerine temas edilmiş bulunulmaktadır.
4. KIR YERLEŞMELERİNİN FONKSİYONLARI
Kır yerleşmelerinin hakim iktisadi faaliyet olarak sınıflandırmaları yapılmaktadır. Bu faaliyetlere göre yerleşmelerin arz ettiği durumlar üzerinde durulmuştur.
5. ŞEHİRLERİN YERLEŞİM SAHALARININ KULLANILMASI
Bu derste şehir içindeki kullanım amacı farklı yani ikamete, sanayiye, ticarete, idari hizmetlere ve diğerlerine göre ayrılan sahaların kullanış şekilleri üzerinde durulmuştur.
6. ŞEHİRLERİN YERLEŞİM MESELELERİ
Şehirlerde saha kullanımında yanlışlıklar ve neticede yerleşim açısından beliren düzensizlikler dolayısıyla ortaya çıkan meseleler üzerinde durulmuştur.
7. TARIMSAL MEKANIN PLANLANMASINDA COĞRAFİ ESASLAR
Temelde mekandan maksimum faydanın sağlanabilmesi için mekanın planlanmasının ve iyi organize edilmesi gereği üzerinde durulmaktadır. Özelde tarımsal mekanın planlanmasının ve organize edilmesinin insanlık için önemi vurgulanmakta, söz konusu planlama ve organizasyonda coğrafi şartların (fiziki- beşeri) etkileri belirtilmekte, fiziki- beşeri etkenler maddeler halinde örneklemelerle ele alınmaktadır.
8. TARIMSAL MEKANIN PLANLANMASINDA VE DEĞERLENDİRİLMESİNDE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİLİK
İnsan yaşamında büyük öneme sahip tarımsal mekanın değerlendirilme şekilleri ele alınarak açıklanmakta, söz konusu değerlendirme şekilleri irdelenmekte, sorunlar ortaya konulmakta, sorunların çözümü için ve mekandan en iyi şekilde faydalanmak için yapılması gerekenler modellemelerle ele alınmaktadır. Ortaya konan planlarda gerek mekanın sahip olduğu imkanların gerekse iyi bir organizasyonla sağlanacak imkanların devamlılığının sağlanabilmesinin gerekliliği ve şartları ele alınmaktadır
9. TÜRKİYE'DE NÜFUS HAREKETLERİ
Türkiye nüfusu hızla değişen, dinamik bir demografik yapıya sahiptir. Buna bağlı olarak ülke nüfusunun iç göç, dış göç ve mevsimlik göç gibi hareketleri söz konusudur. Bu hareketleri hazırlayan nedenler ve göç veren ile göç alan sahalarda yarattığı değişimler ortaya konmaktadır.
10. ALTERNATİF TURİZM OLANAKLARI
Türkiye'deki turizm hareketleri kıyılarda yoğunlaşmış durumdadır. Ancak ülkemizin dağları, gölleri, akarsuları, yaylaları, mağaraları, kaplıcaları gibi diğer doğal kaynaklarının da turizm potansiyelinin ortaya konması ve turizm sektörünün hizmetine sunulması, turistik arzı çeşitlendirilerek, ülke turizminin gelişmesini destekleyecek önemli bir etkendir. Deniz turizmi dışındaki diğer turizm şekillerinden yararlanabilme olanakları üzerinde durulmaktadır.
11. DOĞAL KAYNAKLARIN TURİZMDEKİ ÖNEMİ
Deniz turizmi, akarsu turizmi, kaplıca turizmi, yayla turizmi, kış turizmi, av turizmi, mağara turizmi gibi doğal kaynakların turizm amacıyla kullanılmaları sonucu sezon boyunca bu turizm şekillerine katılan turist sayıları ve yaptıkları harcamaların, genel turizm gelirleri içindeki ağırlığın ortaya konduğu derstir.
12. TARİHSEL ZENGİNLİKLERİN TURİZMDEKİ ÖNEMİ
Türkiye turizmini oluşturan doğal kaynakların yanısıra, tarihsel ve kültürel mirasın varlığı doğal değerlerin turizmdeki önemini pekiştirmektedir. Bu bağlamda geçmişten günümüze kadar ulaşabilmiş tarihi mirasın, bazen diğer turizm şekillerini destekleyici, bazen de tek başına turizmin öznesi durumunda bulundukları gerçeği dikkate alınarak, ve bunun nedenlerinin değerlendirildiği derstir.
13. COĞRAFİ ÇEVRENİN SANAYİ FAALİYETLERİNE ETKİLERİ
Sanayi faaliyetlerinin gelişmesinde, ülkelerin sanayileşmesinde gerek fiziki gerekse beşeri çevrenin, bütünüyle coğrafi çevre özelliklerinin önemli fonksiyonel etkileri ile dünyanın çeşitli yerlerindeki farklı coğrafi çevrelerin dağılış düzeni, nitelik ve nicelik açısından sanayiye etkileri üzerinde durulmaktadır.
14. AVRUPA BİRLİĞİ
Başlangıçta Avrupa Ekonomik Topluluğu adıyla kurulan ekonomik birliğin önce Avrupa Topluluğu , sonra Avrupa Birliği adını alarak siyasi bir organizasyona dönüşüm süreci incelenmektedir. Başta dünyadaki değişim, önceliklerin farklılaşması olmak üzere, Avrupa Ekonomik Topluluğu nun oluşturulmasını hazırlayan nedenler ile kuruluşa önderlik eden ülkeler ve diğer kurucu ülkelerin bu konudaki temel amaçları üzerinde durulmakta; genişleme süreci ile niteliksel değişimler global ilişkiler kurularak coğrafi ilke ve yöntemlerle irdelenmektedir.
15. SANAYİLEŞME SONUCUNDA COĞRAFİ ÇEVREDE MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLER
Coğrafi çevrenin yönlendirici etkileriyle gerçekleşen sanayileşme ve sanayi faaliyetlerinin, yer aldıkları coğrafi çevrede zamanla meydana getirdikleri fiziki ve beşeri değişiklikler, yarattıkları fayda ve zararlar irdelenmekte; sanayinin coğrafi çevreyle uyumu ve coğrafi kaynakların dengeli ve sürekli kullanımı, sanayi faaliyetlerinin coğrafi koşullar doğrultusunda dengeli dağılımı üzerinde durulmaktadır.
16. TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ
Türkiye nin Avrupa Ekonomik Topluluğu na ortaklık başvurusundan başlamak üzere, uyum ve katılım süreci; başlangıçtan içinde bulunduğumuz zamana kadar Türkiye Avrupa Birliği ilişkileri hem Türkiye hem de Avrupa birliği açılarından bakılarak irdelenmektedir. Türkiye nin ortaklık başvurusu ile Topluluğun ortaklık başvurusunu kabul etmesinin nedenleri ile gerek Türkiye gerekse Topluluk açısından sonuçları üzerinde durulmaktadır. Bununla birlikte Türkiye Avrupa Topluluğu(Birliği) ilişkileri ile tarafların bakış açılarında zamana bağlı farklılaşma ve değişiklikler neden ve sonuçlarıyla birlikte global bağlantılar kurularak incelenmektedir. Ayrıca, gümrük birliği ve bunun Türkiye ile Avrupa Birliği açısından sonuçları, avantaj ve dezavantajları ele alınmaktadır.
* Programın Amaç Kapsam ve Tarihçesi
Coğrafya Bölümünün temelleri 1915 yılında İstanbul Üniversitesinin kuruluşuna kadar gitmektedir. Bu tarihte Üniversitemizi oluşturan dört fakülteden (Tıp, Hukuk,Fen ve Edebiyat) biri olan Fakültemizde Edebiyat, Felsefe, Tarih ve Coğrafya şubeleri yer alıyordu. Bu tarihten sonra çeşitli düzenlemelerin yapıldığı bölüm, en son 1982 yılında Yüksek Öğretim Kanunu ile yeniden şekillendirilmiştir.
Fiziki Coğrafya, Beşeri ve İktisadi Coğrafya, Türkiye Coğrafyası ve Bölgesel Coğrafya adlarını taşıyan dört Anabilim Dalı nın bulunduğu Bölümde öğretim ortak bölüm programı ile sürdürülmektedir.
Öğretim programında ilk yıl coğrafyanın genel konuları anlatılırken, ikinci yıldan itibaren konularında daha ayrıntılar içeren dersler ile öğrenilen bilgilerin belli mekanlara uygulandığı dersler ve uygulamaları yapılmaktadır. Öğrencilerin öğrendiklerini uygulaması ve coğrafi bilgilerini arttırmak amacıyla, Bölümümüz öğretim elemanları ülkenin çeşitli yörelerine arazi çalışmaları düzenlemektedirler.
Öğretim faaliyetleri dışında Bölümde çeşitli araştırmalarda yapılmaktadır. Bu çalışmalar Coğrafya Dergisi ve Review adını taşıyan biri Türkçe, diğeri yabancı dilde iki dergide yayınlanmaktadır. Ayrıca öğrencilerin ders kitabı ihtiyacını karşılamak üzere hazırlanmış kitaplar ile özgün araştırmaları içeren yayınlar da vardır.
* Mezuniyet Sonrası Çalışma Alanları
Bölümden mezun olan öğrencilere Coğrafyacı unvanı verilir. Mezunlarımız Maden Tetkik Arama Enstitüsü, Devlet Su İşleri, Köy Hizmetleri, Orman Genel Müdürlüğü, Karayolları, Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Devlet İstatistik Enstitüsü,Devlet Planlama Teşkilatı vb. gibi resmi kuruluşlar ile Turizm Bakanlığı, Çevre Bakanlığı gibi bakanlıklarda çalışabilmektedir. Mezunlarımız, bölge planlama çalışmalarında ve belediyelerin planlama faaliyetlerinde görev yapabilmektedirler
