FARMAKOLOJİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
Farmakoloji Anabilim Dalı hastalık-ilaç ilişkisi, ilaç etkileri ve yan etkileri, ilaç etki mekanizmaları, biyolojik sinyal transdüksiyonu, yapı-etki ilişkileri, ilaçların terapötik kullanımları, ilaç etkileşimleri, farmakodinami ve farmakokinetik, ilaç veri tabanları ve biyoinformatik gibi konularda bilgi sağlamakla sorumludur. Dolayısıyla Farmakoloji lisansüstü programı öğrencilere geleneksel ve ileri teknolojiye dayanan farmakolojik yöntemlerin tasarım ve uygulaması için gerekli olan teorik bilgi, deneysel beceri ve yeteneği kazandıran dersler sunmaktadır. Anabilim dalının ana eğitim felsefesi Farmakolojinin laboratuvar uygulamaları ile desteklenen en son bilimsel ve teknolojik bilgiler ile uyumlu olan sağlam bir mesleki eğitim sağlamaktır. Sağlık Bilimleri Enstitüsünün eğitsel amaçları doğrultusunda Farmakoloji Anabilim Dalı öğrencilere minimum 2 ve 4 yıllık eğitim dönemlerinden sonra Yüksek Lisans (M.Sc.) ve Doktora (Ph.D.) derecelerine erişmeye olanak tanımaktadır. Eğitimleri sırasında öğrenciler bilimsel ilkeler çerçevesinde kuramsal ve deneysel çalışmalar yapmak zorundadır.
AÇILAN PROGRAMLAR
Yüksek Lisans
Öğrenciler zorunlu ve seçmeli dersleri almak ve yaptığı araştırmaya bağlı olarak tezini sunmakla yükümlüdür. Öğrenciler tezlerini enstitüye sunduktan sonra üç kişilik jüri önünde çalışmalarını sözlü olarak savunmak durumundadır. Tezsiz yüksek lisans derecesi için öğrenciler ders almak ve dönem projesi hazırlamakla yükümlüdür. Derslerini ve dönem projelerini başarı ile tamamlayan öğrenciler üç kişilik jüri önünde yeterlik sınavına girmek durumundadır. Öğrencinin Yüksek Lisans derecesini alabilmesi için yaklaşık 2 yıl süresi bulunmaktadır.
ARAŞTIRMA FAALİYETLERİ
Farmakoloji Anabilim Dalı, Anadolu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsünün uluslarası düzeyde araştıma ve yayın yapabilme erkine sahip akademik bir birimdir. Farmakoloji Anabilim Dalı araştırma laboratuvarında bu bilimsel faaliyetler için gerekli olan modern araştırma cihaz ve araçları bulunmaktadır. 1987'den bu yana anabilim dalı tarafından uluslararası (SCI'de indekslenen) hakemli dergilerde 60 'in üzerinde, ulusal dergilerde 50, ulusal ve uluslararası toplantılarda 100'ün üzerinde bildiri (sözlü ve poster bildiriler şeklinde) sunulmuştur. Özellikle Uluslarararası Farmakoloji Birliği (IUPHAR) , Avrupa Farmakoloji Dernekleri Federasyonu (EPHAR) ve Türk Farmakoloji Derneği (TFD) tarafından belirli periyotlarda düzenlenen bilimsel kongrelere anabilim dalı uyeleri düzenli olarak katılmakta ve sözlü ve poster şeklinde araştırma sonuçlarını sunmaktadır.
Anabilim dalındaki akademik kadronun üzerinde çalıştığı araştırma konuları şunlardır:
- Düz kas farmakolojisi,
- Kardiovasküler farmakoloji,
- Santral sinir sistemi farmakolojisi,
- Davranış ve psikofarmakoloji,
- Otonom sinir sistemi farmakolojisi,
- Otakoitler,
- Bradikinin ve diğer kininler,
- Endokrin farmakoloji,
- Deneysel diyabet ve komplikasyonları (PubMed Linki),
- Hepatotoksisite ve antihepatotoksik bileşikler,
- Sarı Kantaron [St. John's Wort (Hypericum perforatum L.)] üzerinde farmakolojik çalışmalar,
- Kanser and antineoplastik bileşikler,
- Yara iyileştirici aktivite,
- Doğal kaynaklı ve sentetik bileşikler üzerinde farmakolojik taramalar ve etki calismalari,
- Ağrı ve antinosiseptif etkili yeni bileşikler.
Farmakoloji Anabilim Dalı çeşitli ulusal ve uluslar arası kurum ve firmalar ile bilimsel işbirliği içindedir:
- Regional Reseach Laboratory-RRL , Jammu, Hindistan,
- Central Drug Research Institute , Lucknow, Hindistan,
- Lichtwer Pharma GmbH , Almanya,
- Current Drugs Limited , İngiltere,
- East Anglia Üniversitesi, Biyoloji Bölümü , Norwich, İngiltere
- Hamburg Üniversitesi, Eczacılık Enstitüsü , Almanya,
- Ankara Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı , Ankara, Türkiye,
- Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Tıbbi Farmakoloji Anabilim Dalı , Ankara, Türkiye,
- Istanbul Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı , Istanbul, Türkiye,
- Uludağ University, Faculty of Medicine, Department of Histology and Embryology , Bursa, Türkiye.
Hayvanevi dışında, Farmakoloji Anabilim Dalının tüm laboratuvar olanakları halen Bitki, İlaç ve Bilimsel Araştırmalar Merkezi (BİBAM) binasında yer almaktadır:
Hücre ve Doku Kültürü Laboratuvarı
Bu laboratuvar doğal ve sentetik kökenli aktif maddelerin varlığında ve yokluğunda kültürlenmiş çeşitli kanser hücreleri üzerinde araştırma yapmak üzere gereken çeşitli olanaklara sahiptir. Çeşitli deneysel yöntemler kullanılarak kültürlenmiş hücrelerde apoptotik aktivite de ölçülmektedir. Uygun boyama yöntemleri ile, floresan ataçmanlı gelişmiş bir fotomikroskop, invert mikroskop ve ELISA mikroplaka okuyucu hücrelerde proliferasyon, sitotoksisite ve apoptoz ölçümlerinde kullanılmaktadır. Hem primer hem de kültürlenmiş hücreler kullanılarak yara iyileştirici etki bu laboratuvarda araştırılmaktadır. Laboratuvar ayrıca sıvı azot içeren Dewar kaplarında canlı hücreleri saklama olanaklarına sahiptir.
İzole Organ ve In vivo Farmakoloji Laboratuvarı
Çeşitli in vivo ve in vitro farmakolojik testlerin yapıldığı farmakoloji laboratuvarıdır. Bu laboratuvarda antihipertansif ve antihipotansif aktiviteler araştırılmaktadır. Kalp, damarlar, mide fundusu, barsak segmentleri, vas deferens, idrar kesesi, uterus gibi çeşitli izole organları çalışmak için gerekli olanaklar bulunmaktadır. Bu laboratuvardaki ana cihaz kayıt sistemine bağlı izole organ banyosudur. İzole organ banyosu ilaç ya da kimyasal maddelerin etki mekanizmalarını araştırmak için uygun bir deneysel araçtır. Benzer kayıt sistemi kullanılarak, ilaç ya da kimyasal maddelerin etkilerini araştırmak için kan basıncı, bronşiyal reaktivite, kalp atım hızı/gücü gibi diğer bazı fizyolojik parametreler ölçülmektedir. Bu laboratuvarda ayrıca açık alan deneyi yapılarak ilaç adayı olan maddelerin farmakolojik tarama testleri başlatılabilmektedir. Bugüne kadar bu laboratuvarda farklı kimyasal yapılardaki düzinelerle maddenin 25'den fazla farmakolojik aktivite için araştırması gerçekleştirilmiştir.
Metabolizma ve Endokrin Farmakoloji Laboratuvarı
Kan glukoz, trigliserit, kolesterol, bilirubin, serum transaminazları gibi çeşitli metabolik parametreler, bu laboratuvarda bulunan yarıotomatik klinik analizör ile ölçümleri yapılabilmektedir. Bu laboratuvarda ayrıca su ve besin tüketimi, idrar ve feçes yapımı gibi metabolik parametrelerin ölçümünde kullanılan bilgisayar-kontrollü metabolik kafesler bulunmaktadır. Uygun laboratuvar kitleriyle birlikte gama-sayıcı ve mikroplaka okuyucunun hormon miktar tayini yapabildiği RIA ve ELISA yöntemleriyle çeşitli hormonların (T3, T4 ve insülin gibi) plazmadaki miktarları ölçülmektedir. Bu laboratuvarda insülin ve diğer antidiyabetik maddelerin metabolik etkileri araştırılmaktadır ve bunun için diabetes mellitus'un deneysel yöntemi olarak sıçanlarda oluşturulan kimyasal diyabet kullanılmaktadır. Bu model ayrıca, Farmakoloji Anabilim Dalında diyabetin uzun süreli etkilerinin araştırılmasında da kullanılmaktadır.
Davranış Farmakolojisi Laboratuvarı
İlaç ve kimyasal maddelerin verilmesinin ardından hayvanlarda oluşan psikolojik (davranışsal) değişimleri inceleyen bu laboratuvar yakın bir zamanda oluşturulmuştur. Bu laboratuvar, deney hayvanlarında öğrenme ve bellek, motor koordinasyon, keşif davranışı, depresyon, zararlı stimuluslara karşı reaksiyonlar ve diğer bazı davranışsal aktiviteleri ölçmek için gerekli donanıma sahiptir. Hayvanlar linguistik iletişim ile emosyonel durumlarını ifade edemedikleri için, laboratuvar hayvanları tarafından sergilenen bedensel davranışlar psikolojik koşulların yorumu için çok önemlidir. İlaçların ya da kimyasal maddelerin hayvan davranışları üzerindeki etkileri de genellikle önemli psikofarmakolojik sonuçlar vermektedir.
Hayvan Evi
Farmakoloji Anabilim Dalının deney hayvanı gereksinimini karşılamaya çalışan bir hayvan evi mevcuttur. Bu hayvan evinin kapasitesi çok kısıtlıdır ve ancak anabilim dalına sağlayabilmektedir. Ancak, daha büyük kapasiteli olan hayvan evi halen inşa halindedir ve yeni hayvan evinin kısa bir süre sonra üniversitemizin diğer birimlerine de laboratuvar hayvanı sağlaması beklenmektedir.
TEZLİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
DERS LİSTESİ
1. Yarıyıl
FKL503 Seminer
FKL523 Deneysel Farmakoloji I
Seçmeli Dersler
FKL505 Peptiderjik Mekanizmalar
FKL506 İlaçlarla Oluşan Hastalıklar
FKL510 Moleküler Biyoloji Tekniklerinin Farmakolojiye Uygulanması
FKL512 Reseptör, Sinyal Transdüksiyonu ve İlaç Etkisi
FKL525 İyon Kanalları Farmakolojisi
FKL527 Kanser Farmakolojisi
FKL529 Farmakogenetik
FKL531 Reseptör Teorileri ve Deneysel Uygulamaları
2. Yarıyıl
FKL503 Seminer
Seçmeli Dersler
FKL502 Nörohumoral İletişim
FKL504 Endokrin Farmakoloji
FKL506 İlaçlarla Oluşan Hastalıklar
FKL516 Moleküler Biyolojik Tekniklerinin Farmakolojiye Uygulanması
FKL517 Farmakogenetik
FKL518 Aktif Transport Mekanizmaları ve Regülatör Proteinler
FKL520 Davranış Farmakolojisi
3. Yarıyıl
FKL790 Tez
TEZSİZ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
DERS PROGRAMI
1. Yarıyıl
FKL523 Deneysel Farmakoloji I
Seçmeli Dersler
FKL505 Peptiderjik Mekanizmalar
FKL525 İyon Kanalları Farmakolojisi
FKL527 Kanser Farmakolojisi
FKL529 Farmakogenetik
2. Yarıyıl
Seçmeli Dersler
FKL502 Nörohumoral İletişim
FKL504 Endokrin Farmakoloji
FKL506 İlaçlarla Oluşan Hastalıklar
FKL516 Moleküler Biyolojik Tekniklerinin Farmakolojiye Uygulanması
FKL518 Aktif Transport Mekanizmaları ve Regülatör Proteinler
FKL520 Davranış Farmakolojisi
3. Yarıyıl
FKL513 Dönem Projesi
FKL519 Dönem Projesi
Seçmeli Dersler
FKL512 Reseptör, Sinyal Transdüksiyonu ve İlaç Etkisi
FKL531 Reseptör Teorileri ve Deneysel Uygulamaları
