FELSEFE
DOKTORA
Anabilim Dalı Başkanı : Prof. Dr. Şafak Ural
- PROGRAMIN İLİŞKİLİ OLDUĞU BÖLÜM VE FAKÜLTE
FELSEFE BÖLÜMÜ / EDEBİYAT FAKÜLTESİ
Bölüm Başkanı : Prof. Dr. Şafak Ural
Fakülte Dekanı : Prof. Dr. Korkut Tuna
- OKUTULAN DERSLER VE İÇERİKLERİ
- METAFİZİK İLE BİLİM İLİŞKİSİ
Metafizik ile Bilim İlişkisinde metafiziğin değişik anlamları arasında felsefî olanı ele alınmaktadır. Felsefenin merkezinde olması itibariyle metafiziğin, öteki felsefe kolları üstündeki etkisi incelenmiştir.
3. SİYASAL SİSTEMLERİN AKSİYOMATİK TEMELLERİ
Toplumsal sorunlarla siyasal sistem arasındaki ilişkiler. Siyasal sistemin ilkeleri. Siyasal sistemin mantığı.
4. BİLİMSEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ I
Ders şu konuları içermektedir: Bilim nedir? Bilimsel bilgi ve nesnesinin özellikleri nelerdir? Bilimsel araştırmalarda yöntemin rolü nedir? Objektif bilginin ayırıcı özellikleri nelerdir? Felsefenin yöntemi hakkında çeşitli sorular.
Tanrı ile evren arasındaki ilişki deist, teist ve agnostik bakış açıları bağlamında irdelenmektedir.
6. MANTIK TARİHİ I
Aristoteles'den itibaren 20.yüzyılın başlarına kadar olan dönemdeki başlıca mantıkçılar ve çalışmaları ele alınıyor.
7. BATI DÜŞÜNCESİNDE AKIL ANLAYIŞLARI
Modern akıl anlayışının ortaya çıkışı ve temel özellikleri, eski Yunan ve Ortaçağ aklı da hesaba alınarak inceleme konusu yapılmaktadır. Bu derste işlevsel, araçsal ve nesnel akıl karşılaştırması, Kant ve pragmatizm bağlamında yapılmaktadır.
Aristoteles yorumcusu ve Latin dünyasında bir İslam düşünürü olarak İbn Rüşd'ün incelenmesi.
- ARİSTOTELES'İN VARLIK TERMİNOLOJİSİ
Aristoteles'in
Kategoriler ile
Metafizik başlığını taşıyan eserlerinde yer alan ontolojik problemleri ve bu problemleri ortaya koymak için kullanılmış terimlerin etimolojileri ile kullanımları üzerinde durulmaktadır.
- TÜRKİYE'YE TEKNOLOJİ TRANSFERİ
Avrupa'da Sanayi Devrimi sonucunda ondokuzuncu yüzyılın başlarında ortaya çıkan hızlı teknolojik gelişme ve bu gelişmenin Türkiye'de yarattığı sonuçlar. Teknoloji aktarımı yoluyla sanayileşme girişimleri. Gerekli alt yapının kurulamaması sebebiyle teknoloji üretimine geçilememesi ve girişimlerin başarısızlığı. Cumhuriyet döneminde 1930'lu yıllarda sanayileşmenin planlı olarak yürütülmesi ve sonuçlar
- TÜRKİYE'DE BİLİM DERGİLERİ
1862 yılında popüler bilim konularında Türkiye' de ilk süreli yayının çıkışı
Ondokuzuncu yüzyılda Türkiye'de tıp, eczacılık ve mühendislik alanlarında Türkçe, ve Fransızca olarak yayımlanmış bilimsel ve mesleki dergilerden örnekler
Üniversite dergileri: 1933'e kadar Darulfünun bünyesinde fen bilimleri, matematik ve tıp sahasında çıkarılan dergiler ve 1933 reformuyla yayın hayatına giren bilimsel dergiler.
Yirminci yüzyılın başında şahıslar tarafından yayımlanan popüler fen dergilerinden örnekler
12. FELSEFEDE TERMİNOLOJİ
Filozoflar sadece felsefi problemleri formüle etmezler fakat aynı zamanda kendi kompleks ve olgunlaşmış (sofistike) terminolojilerini düşüncelerini yaymak için aracı olarak kullanırlar. Bu terimlerden bazıları şunlardır: Arkhe, zaman, erdem, ruh.
14. MANTIK TARİHİ II
20. yüzyıldan itibaren günümüze kadarki mantık çalışmaları tarihsel ve sistematik olarak işleniyor.
- SUDÛR FELSEFESİNDE İDEAL VARLIK KAVRAMI
Bu derste ideal varlık kavramı incelenmekte ve sudur teorisi bağlamında evrenin ortaya çıkışı irdelenmektedir.
- BİLİMİN METAFİZİK TEMELLERİ
Bilim " Metafizik ilişkisine ilişkin dersimizde metafiziği, felsefe " bilim sisteminin merkezine koymuştuk. Bu derste de kültür hayatının tezâhürlerinden biri olan bilimin, metafiziğe olan "borç"larından bahsettik. Bilimin kullandığı kavramlar ve mantık yapısı, bu cümleden olmak üzere, metafizikte temellenir.
17. YÜZYIL ANALİTİK FELSEFESİ
Bu derste Frege, Russell ve Wittgenstein bağlamında ortaya çıkmış dil ve mantık çalışmaları araştırma konusu yapılmaktadır. Özellikle Wittgenstein'ın ilk dönem felsefesinden hareketle eleştirel dil felsefesinin, günümüz felsefe problemleri karşısındaki durumu tartışılmaktadır.
18. TARİH FELSEFESİNDE ZAMAN ANLAYIŞLARI
Şu başlıklar üzerinde durulmaktadır: Aristoteles ve Kant'ta Zaman. Zaman ve evren ilişkileri. İnsan varoluşu ve zaman. Döngüsel zaman ve tarih. Çizgisel zaman ve tarih. Zaman Bilinci. Modern çağlarda zaman bilinci.
19. BİLİMSEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ II
Şu başlıklar üzerinde durulmaktadır: Bilim adamının ve sorularının psikolojik arkaplanları. Bilimsel ve felsefî metinlerin okunması ve yorumlanması. Alıntı yapma yöntemleri. Tez yazma sorunları.
- İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TEHAFÜT TARTIŞMALARI
Din ve felsefe ilişkisinden kaynaklanan problemler bağlamında ve belirli sorunların ışığında Gazali
Tehafütü'l-felasife'siyle başlayıp İbn Rüşd'ün
Tehafütü'l-tehafüt'üyle devam eden geleneksel tartışmanın irdelenmesi.
- TÜRKİYE'DE BİLİM ALETLERİ (16.-19. YÜZYILLAR)
Tarih boyunca, kullanılan bilim aletlerinin çeşitliliği üzerinde durularak, özellikle gözlem ve ölçüm aletleri ele alınmaktadır. Türkiye'de Astronomi gözlemlerinde kullanılan aletler, Takiyüddin el-Rasıd tarafından geliştirilen gözlem aletleri ve çağdaşı Avrupa rasathanelerinde kullanılanlarla mukayesesi, Türkiye'de tarih boyunca kullanılan jeodezi aletleri: Mehmed Said Efendi'nin geliştirmiş olduğu "müsellesiye" adlı ölçüm aleti, aletin yapımı, kullanılması ve hesap yöntemi.
22.
BİLGİ PROBLEMİ
Dünyamızda "bilgi"nin olduğu gerçeği vardır. O halde sorulacak soru bilgi'nin genel olarak hangi şartlarda mümkün olabileceğidir.
- 19.-20. YÜZYIL TÜRK BİLİM ADAMLARI
Ondokuzuncu yüzyıl: Matematik alanında Vidinli Tevfik Paşa; Mühendislik için İshak Efendi, Hüseyin Rıfkı Tamani; Kimya alanında: Kimyager Derviş Paşa; Eczacılık ve Halksağlığı: Kimyager-Eczacı Bonkofski Paşa; Botanik alanında: Hekimbaşı Salih Efendi; Tıp alanında Şanizade Mehmet Ataullah; tıp ve botanik alanında Dr. Charles Ambroise Bernard.
Yirminci yüzyılın ilk yarısı: Matematikçi Salih Zeki Bey, Mühendis Refik Fenmen, Matematikçi Kerim Erim; Birinci Dünya Savaşında (1914-18) İstanbul Darülfünunu'nda görev yapan Alman hocalar : örnek Fritz Arndt; Cumhuriyet'in ilk yılarında Darülfünun'a çağrılan yabancı hocalar ve çalışmaları 1933 Üniversite Reformu'na çağrılan yabancı hocalara örnek olarak A.Heilbronn, K. Kosswig.
- PROGRAMIN AMAÇ KAPSAM VE TARİHÇESİ
Felsefe Bölümü, Edebiyat Fakültesi'nin ilk ve en eski bölümlerinden birisi olup, gerek öğretim üyesi, gerek yetiştirdiği öğrenciler vasıtası ile ülkemizin kültür hayatına bugüne kadar önemli katkılarda bulunmuştur.
1865 yılında faaliyete geçen Darülfünun'da okutulan dersler arasında "Tarih Felsefesi" de yer almıştır. 1900'de yapılan düzenleme ile, üniversitenin Edebiyat Şubesi'nde Felsefe dersleri, Psikoloji ve Sosyoloji ile birlikte "Hikmet-Nazariye" başlığı altında okutulmuştur. İkinci Dünya Savaşı sonrası, Almanya'dan gelen öğretim üyeleri Felsefe Bölümü kadrosuna katılmıştır.
Felsefe Bölümü, 1981 yılına kadar sertifika sistemine göre eğitimini sürdürmüştür. Önceleri Felsefe Tarihi, Sistematik Felsefe ve Mantık kürsülerinden oluşan bölüme, 1971 yılında, Türk-İslam Düşüncesi Tarihi kürsüsü de katılmıştır.
Felsefe Bölümü'nde hem öğretim üyelerinin hem de öğrencilerin katıldığı ulusal ve uluslararası toplantılar, sempozyumlar ve benzeri etkinlikler düzenlenmektedir. Çeşitli felsefe kurumlarında, etkin üyeler olarak çalışan bölüm mensupları, yurtiçinde ve yurtdışında düzenlenen toplantılara da katılmaktadırlar.
Felsefe Bölümü, felsefe, mantık ve bilim tarihi alanlarına ilişkin derslerden oluşan programı ile öğrencilerine düşünce tarihinin genel ve özel niteliklerini kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu derslerin yanı sıra bölüm içi seminerleri ile de felsefenin tanıtımını gerçekleştirmektedir.
- MEZUNİYET SONRASI ÇALIŞMA ALANLARI
Öğrenciler, mezuniyet sonrasında çalıştıkları alanla ilgili olarak çeşitli meslek guruplarında etkili olabilirler. Örneğin Felsefe gurubu öğretmenliği, metin yazarlığı, gazetecilik, editörlük, halkla ilişkiler v.b. alanlarda çalışabilirler.
