FELSEFE ANABİLİM DALI
YÜKSEK LİSANS
Anabilim Dalı Başkanı : Prof. Dr. Şafak Ural
- PROGRAMIN İLİŞKİLİ OLDUĞU BÖLÜM VE FAKÜLTE
FELSEFE BÖLÜMÜ / EDEBİYAT FAKÜLTESİ
Bölüm Başkanı : Prof. Dr. Şafak Ural
Fakülte Dekanı : Prof. Dr. Korkut Tuna
- OKUTULAN DERSLER VE İÇERİKLERİ
- DÜNYA GÖRÜŞÜ VE KLASİK BİLİM ANLAYIŞI
"Rasyonelleştirme" kavramı çerçevesinde antikçağ'dan Yeni Çağ'a bilimsel çalışmaların irdelenmesi. bilimsel çalışmaların getirdiği dünya kavrayışındaki değişiklikler; bu değişikliklerin felsefe ile olan etkileşmeleri.
3. BİLİMSEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ I
Ders şu konuları içermektedir: Bilim nedir? Bilimsel bilgi ve nesnesinin özellikleri nelerdir? Bilimsel araştırmalarda yöntemin rolü nedir? Objektif bilginin ayırıcı özellikleri nelerdir? Felsefenin yöntemi hakkında çeşitli sorular.
- MEŞŞÂÎLERDE VARLIK PROBLEMİ
Bu derste hakikat, varlık, mahiyet, zorunluluk, imkan, külli, cüzi, güç, fiil, heyula, suret gibi temel kavramlar çerçevesinde Meşşai filozoflarının varlık anlayışı irdelenmektedir.
5. İLK FİLOZOFLARIN DOĞA ANLAYIŞLARI
Bu derste Sokrates öncesi filozofların doğa anlayışları "insan nedir" sorusu çerçevesinde inceleme konusu yapılmaktadır. Doğa felsefesi bağlamında ilk filozofların kozmoloji anlayışları üç açıdan incelenir: a. Miletos kozmolojisi ve modern bilimsellik b. Herakleitos'un kozmolojisi ve anlamın tanrısal yorumu c. Demokritos kozmolojisi ve insan anlayışı.
- KLASİK METİNLER VE TERMİNOLOJİ
Kindi, Ebu Bekr el-Razi, Farabi, İbn Sina, Gazali ve İbn Rüşd gibi önde gelen İslam filozoflarının metinlerinden seçmelerin analitik bir yaklaşımla irdelenmesi.
Astronomi: Kopernik'in güneş merkezli sisteminin Batlamyus'un Yer merkezli sisteminin yerini alışı. Galileo'nun astronomi gözlemleri ve eserleri, Newton'un
Principia'sı. Fizik: Galileo'nun mekanik konusundaki çalışmaları, Newton'un optik çalışmaları. Matematik: Leibniz-Newton'un çalışmaları. Calculus. Tıp: Harvey'in kan dolaşımını keşfi. Onaltıncı ve onyedinci yüzyıllara Avrupa bilimin gelişmesine katkıda bulanan. Bilim akademileri, eğitim kurumları.
- ORTAÇAĞDA BİREYLEŞME SORUNU
Ortaçağın ontolojik yapısını Aristoteles'ten itibaren belirlemiş olan ve dolayısıyla Hıristiyan teolojisindeki bir çok problemin de çözümü konusunda kendisine dayanılan bireyleşme sorunu Ortaçağdaki çeşitli filozofların metinleri üzerinden ele alınmaktadır.
9. KÜLTÜR ANALİZİ
Kültür Analizi başlıklı derste kültür olayının ortaya çıkışını, insanın kültür varlığının ne anlama geldiğini; tarih, coğrafya, az da olsa biyoloji açısından işleniyor.
- ORTAÇAĞ FİLOZOFLARINDA DOĞA ANLAYIŞLARI: İSLAM FİLOZOFLARI
Doğadaki fenomen ve objeler ile ilgili olan Natüralist felsefe - özellikle fizikçiler (tıpçılar) ve felsefe ile ilgilenenler olmak üzere- Müslüman filozofları çok önceden beri ilgilendirmiştir. Bunlardan bazıları; El-Cahiz (ö. 899 A.C.), El-Razi (ö. 925 A.C.), İbn Miskeveyh (936-1030), Biruni (973-1050) ve Mevlana (Rumi) (1027-1273)'dır.
11. YÜZYIL FELSEFESİ VE DESCARTES
Bu derste, Renaissance ile başlayan bilimsel gelişmelerin ardından gelen 17. y.y. Felsefesinin temel sorunları, temel kavramları ele alınır. Bu felsefenin kurucusu olan Descartes bu temelden kalkılarak irdelenir.
- DÜNYA GÖRÜŞÜ VE MODERN YAKLAŞIMLAR
"Rasyonelleştirme" kavramının fizik dünyadan dile aktarılması: Yeni uygulama alanları. "Rasyonelleştirme" kavramının sonu ve bunun yol açtığı epitemolojik sonuçlar. "Represantation" kavramının irdelenmesi.
14. BİLİMSEL ARAŞTIRMA TEKNİKLERİ II
Şu başlıklar üzerinde durulmaktadır: Bilim adamının ve sorularının psikolojik arkaplanları. Bilimsel ve felsefî metinlerin okunması ve yorumlanması. Alıntı yapma yöntemleri. Tez yazma sorunları.
Mantıkta ve metafizikte/ontolojide kategorilerin anlamı ve içeriği konularında bilgi vermek.
16. MEDENİYET ANALİZİ
Medeniyet Analizi dersinde, medeniyetin kültürden neşet edişi; tarihte hangi kültürlerin hangi şartlar altında medeniyetleştikleri ele alınmıştır. Bazı medeniyetlerin felsefîleşerek daha üstün bir konuma niye ve nasıl gelmiş oldukları üzerine geniş açılı inceleme yapılmaktadır.
17. MODERN FELSEFENİN DOĞA ANLAYIŞI
Modern doğa anlayışı, bilgi ve teknoloji açısından inceleme konusu yapılmaktadır. Bacon ve Descartes'ın doğa ve teknik anlayışları, modern teknoloji açısından incelenir. Günümüz çevre sorunlarıyla modern doğa anlayışları arasındaki ilişkiler inceleme konusu yapılmaktadır.
- TÜRKİYE'DE BİLİM KURUMLARI
Rasadhane, muvakkithane, şifahane, daruttıp, müneccimbaşılık, tersane, tophane, gibi klasik bilim kurumları ile darulkelp, telkihhane, rasadhane-i amire, sismoloji, meteoroloji gibi modern bilim kurumları ele alınarak bu kurumların işleyiş, faaliyet alanları ve bilime katkıları üzerinde durulmaktadır
- MEŞŞÂÎLERDE BİLGİ PROBLEMİ
Bu derste sudur felsefesi bağlamında insan aklının Faal akılla ilişkisi sorunu ve rasyonel bilgiyle vahiy bilgisi arasındaki benzerlik ve farklılıklar incelenmektedir.
- ARİSTOTELESÇİ RUH ANLAYIŞLARI
Aristoteles'in
Peri Psykhes adlı eserinde belirmiş olan problemlerin üzerine düşünülerek ve anılan eseri hedef veya kaynak alarak ele alınan Helenistik ve Ortaçağ felsefelerinde iz bırakmış çeşitli filozofların "De Anima"ları üzerinde değerlendirmelerde bulunulmaktadır.
- 17. YÜZYIL FELSEFESİ VE SPİNOZA
Descartes'in bıraktığı önemli sorunlar, ondan sonraki felsefelerin sorun alanını oluşturmuştur. Bu sorunlarda en önemli yanıt denemelerinden biri olan, 21. y.y.'da yeniden ele alınan Spinoza Felsefesi'dir. Etika, bu çalışmaların merkezini oluşturmuştur.
22. ORTAÇAĞ FİLOZOFLARINDA DOĞA ANLAYIŞLARI: HIRİSTİYAN FİLOZOFLARI
Albertus Magnus (veya Universal Hoca) (1193-1280), Boethius, Roger Bacon, Duns Scotus.
23. İNSAN FELSEFESİ
Ernst Casirer'in metinlerinin irdelenmesi İnsanın Antropolojik varlık olarak ele alınışı
İnsanın Varlık Yapısı hangi yaklaşımla değerlendirilmelidir.
- PROGRAMIN AMAÇ KAPSAM VE TARİHÇESİ
Felsefe Bölümü, Edebiyat Fakültesi'nin ilk ve en eski bölümlerinden birisi olup, gerek öğretim üyesi, gerek yetiştirdiği öğrenciler vasıtası ile ülkemizin kültür hayatına bugüne kadar önemli katkılarda bulunmuştur.
1865 yılında faaliyete geçen Darülfünun'da okutulan dersler arasında "Tarih Felsefesi" de yer almıştır. 1900'de yapılan düzenleme ile, üniversitenin Edebiyat Şubesi'nde Felsefe dersleri, Psikoloji ve Sosyoloji ile birlikte "Hikmet-Nazariye" başlığı altında okutulmuştur. İkinci Dünya Savaşı sonrası, Almanya!dan gelen öğretim üyeleri Felsefe Bölümü kadrosuna katılmıştır.
Felsefe Bölümü, 1981 yılına kadar sertifika sistemine göre eğitimini sürdürmüştür. Önceleri Felsefe Tarihi, Sistematik Felsefe ve Mantık kürsülerinden oluşan bölüme, 1971 yılında, Türk-İslam Düşüncesi Tarihi kürsüsü de katılmıştır.
Felsefe Bölümü'nde hem öğretim üyelerinin hem de öğrencilerin katıldığı ulusal ve uluslararası toplantılar, sempozyumlar ve benzeri etkinlikler düzenlenmektedir. Çeşitli felsefe kurumlarında, etkin üyeler olarak çalışan bölüm mensupları, yurtiçinde ve yurtdışında düzenlenen toplantılara da katılmaktadırlar.
Felsefe Bölümü, felsefe, mantık ve bilim tarihi alanlarına ilişkin derslerden oluşan programı ile öğrencilerine düşünce tarihinin genel ve özel niteliklerini kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu derslerin yanı sıra bölüm içi seminerleri ile de felsefenin tanıtımını gerçekleştirmektedir.
- MEZUNİYET SONRASI ÇALIŞMA ALANLARI
Öğrenciler, mezuniyet sonrasında çalıştıkları alanla ilgili olarak çeşitli meslek guruplarında etkili olabilirler. Örneğin Felsefe gurubu öğretmenliği, metin yazarlığı, gazetecilik, editörlük, halkla ilişkiler v.b. alanlarda çalışabilirler.
