Program tanımları
GENEL SOSYOLOJİ VE METODOLOJİ YÜKSEK LİSANS PROGRAMI
1. YARIYIL
SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste, katılımcıların amacı bilgili bireyler olmak, sosyal bilimlerde
uzman olmak, sosyal olarak etkin olmak, sosyolojide profesyonel kariyer yapmak
veya doktora çalışmalarına devam etmek olabilir. Katılımcılar tarafından seçilmiş
çalışma alanlarında konunun analitik ve metodolojik omurgasını güçlendirmek
hedeflenmektedir. Toplumsal araştırmalarla ilgilenenlerin yöntemsel düşünce ve
analiz becerileri geliştirilmektedir. Derste katılımcıların konuları farklı açılardan ele
almaları özendirilmektedir. Metodla ilgili zorunlu okumalar ve katılımcıların ilgi
alanlarına göre düzenlenen kaynakçaya ek olarak, konulu film ve belgesel gibi görsel
malzeme katılımcıların ilgi alanları doğrultusunda sunulmaktadır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar:
- THOMPSON, Paul, Geçmişin Sesi, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999.
- SENCER, Muzaffer, Sosyal Bilimlerde Araştırma Metodları, Ankara,
TODAİE, 1979.
- Tarih Vakfı Yurt Yayınlarından Seçme Okumalar
Dersin Sorumlusu: Prof.Dr. F. Güliz ERGİNSOY
SANAYİLEŞME VE KENTLEŞME SOSYOLOJİSİ
T 3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Yüksek lisans öğrencileri için tasarlanmış haftada üç saat kredili ders ve
tartışma. Sanayileşme ve küreselleşmenin hızla büyüyen kentsel mekanlara etkileri
irdelenmektedir. Özellikle de toplumsal yaşamda, toplumsal, kurumsal yapılarda
dönüşüme neden olan etken ve koşullar üzerine odaklanılmaktadır. Derste kent
insanının karşılaştığı yoksulluk, yabancılaşma ve şiddet gibi temel toplumsal sorunlar
ele alınarak incelenmektedir. Öğrencilerin bir dönem ödevi hazırlama sorumluluğu
vardır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi
Önerilen Kaynaklar:
- KEYDER, Çağlar, İstanbul: Küresel ve Yerel Arasında, İstanbul: Metis
Yayınları, 2000.
- ULAGAY, Osman, Quo Vadis, Ankara: Vadi Yayınları, 1999.
- MANİSALI, Erol, Türkiye ve Küreselleşme, İstanbul: Derin Yayınları, 2002.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Esin KÜNTAY
DEĞİŞİM SOSYOLOJİSİ
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Değişim, sosyal değişme teorileri, yapısal değişim, Türkiye’nin sosyoekonomik
yapısal değişimi.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi
Önerilen Kaynaklar:
- MUŞLU, Ayşe, Ders Notları
Dersin Sorumlusu: Prof.Dr. Ayşe MUŞLU
SANAT SOSYOLOJİSİ
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu ders, postmodernizm ve sonrası, toplumsal ve kültürel teoriler
çerçevesinde günümüz sanatını tartışacaktır. İlgilendiği konular üretimi
kavramsallaştırma biçimleri, estetik, kültürel kimlik, temsiliyet, temsiliyetin feminist
eleştirisi, toplumsal mücadele ve sanat, sömürgecilik sonrasında teori, batı
epistemolojisinin eleştirisi, milliyetçilik, cinsiyet ve cinsellik, farklılaşma ve özne’nin
kültürel inşası olacaktır. Derste Türkiye’nin özgün üretiminden karşılaştırmalı örnekler
de verilecektir.Derste küreselleşme ve küreselleşmenin kültürel etkileri, melezleşme,
üçüncü mekan kuramları ve yeni-sömürgecilik tartışılacaktır. Kültürel biçimler yerel,
ulusal, yöresel ve uluslararası düzeylerde nasıl yıkılır, dayatılır, temellük edilir,
melezleşir, bir kültürel ortamdan diğerine çevrilir ve keşfedilir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar:
- Zygmunt Bauman
- Mika Hannula
- Aijaz Ahmet
- Gilles Deleuze
- Edward Said
- Arthur Danto
- Cuautemhoc Medina
- Homi Bhabha
- Sarat Maharaj
- Jean-François Lyotard
- Irit Rogoff
- Benjamin Buchloh
- Rem Koolhaas
- Saskia Sassen
- Gayatri Spivak
- Etienne Balibar
- Jacques Derrida
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Emre ZEYTİNOĞLU
SOSYAL PSİKOLOJİ
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu ders kapsamında; sosyal davranışı anlama ve açıklama, sosyal
bilimlerin gelişimi doğrultusunda sosyal psikoloji biliminin ortaya çıkışı ve bilimler
arasındaki yeri, insanların çevresini algılaması ve anlaması, insanların çevreye
uyumu grup ve toplum değerlerine taklit veya itaat ederek uyması, diğerleriyle
özdeşleşerek veya sosyal gerekliliği değerlendirerek benimseme biçiminde uyum
yapması, tutumların oluşması, değişmesi, grup olgusu, grup içinde insan
davranışlarının verimlilik, liderlik vb. incelenmesi, kültür ve kişilik, insanın özelliklerinin
kültürden etkilenmesi gibi çeşitli konularda toplum düzeyinde yapılan gözlemler,
birlikte çalışmalar ve toplumu yakından incelemeler gerçekleştirilmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri:
Önerilen kaynaklar:
- KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem, Kültürel Psikoloji Kültür Bağlamında İnsan ve Aile,
İstanbul: Evrim Yayınevi, 2000.
- GIDDENS, Anthony, Sosyoloji, Ankara: Ayraç Yayınları, 2000.
- KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem, İnsan-Aile-Kültür, İstanbul: Evrim Yayınevi, 2000.
Dersin Sorumlusu: Prof.Dr. Müzeyyen GÜLER
KÜLTÜR VE SAĞLIK
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik:
Sağlık Sosyolojisi kavramı;
Sağlık Sosyolojisinin gelişimi;
Kültür ve Sağlık tanımı;
Kültür ve Sağlık ilişkisi;
Sağlığı etkileyen kültürel ve sosyo-ekonomik faktörler;
Sağlıkta eşitsizlik
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi /Yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
- KASAPOĞLU, Aytül, Sağlık Sosyolojisi, Ankara: Sosyoloji Derneği Yayınları,
1999.
- BELEK, İlker, Sınıf, Sağlık, Eşitsizlik, İstanbul: Sorun Yayınları, 1998.
- Toplum Bilim Dergisi, Sayı:13, Sağlık Sosyolojisi Özel Sayısı, 2001.
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç.Dr. Aylın DİKMEN ÖZASLAN
DEVLET KURAMLARI VE TOPLUM
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Devletin doğası, mutlakiyetçi, anayasal, etik, sınıfsal ve çoğulcu devlet
kuramlarının ele alınacağı bu derste tarihsel ve toplumsal bir bakış açısıyla
öğrencilerimize karşılaştırmalı ve çözümleyici bir yaklaşım kazandırılmaya
çalışılacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar:
- WINCENT, Andrew, The Theories of State, Oxford: Blackwell Publishing,
1987.
- AKAL, Cemal Bali (der.), Devlet Kuramı, Ankara: Dost Yayınları, 1998.
- TUNÇAY, Mete (der.), Batıda Siyasal Düşünceler Tarihi, Cilt 1-2-3, İstanbul:
Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- RIDS, Stephan & Raynaud, Philippe, Siyaset Felsefesi Sözlüğü, İstanbul:
İletişim Yayınları, 2002.
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Cengiz ÇAĞLA
TOPLUMSAL CİNSİYET VE EĞİTİM
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste, dünya tarihinde eğitim sistemi ve toplumsal cinsiyet
arasındaki ilişkiye odaklanılacaktır. Eğitim devlet politikalarında temel bir araçtır.
Genç kuşakların toplumda, nasıl toplumsallaşacakları ana amaçtır.
Aynı zamanda tarihsel sürecimiz içinde toplumsal cinsiyete bağlı olarak verilen
eğitimin nasıl kadınlar ve erkekler yarattığı ders kitaplarından hareketle analiz
edilecektir. Ayrıca Türk eğitim politikası, ilköğretim ve ortaöğretim ders kitaplarındaki
karşıtlıklar içinde, iki dönem halinde tartışılacaktır. İlköğretim ve ortaöğretim ders
kitapları toplumsal cinsiyet rolleri açısından incelenecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Dönem sonu ödevi
Önerilen Kaynaklar:
- Ezilenlerin Pedagojisi, Paulo Freire, Çev: Dilek Hattatoğlu-Erol Özbek, Ayrıntı
Yayınları, İstanbul, 1991
- Okuryazarlık, Paulo Freire-Donaldo Macedo, Serap Ayhan, İmge Kitabevi,
Ankara, 1998.
- Feminist Teori, Josephin Donova, Çev:Aksu Bora-Meltem Ağduk vd. İletişim
Yayınları, İstanbul, 1997
- Cumhuriyet Dönemi Eğitim Tarihi, Necdet Sakaoğlu, İletişim Yayınları, İstanbul,
1992
- Toplumsal Cinsiyet, Zehra Y. Dökmen, Sistem Yayıncılık, İstanbul, 2004
- Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet, Firdevs Gümüşoğlu, Çağdaş Eğitim Vakfı
Yayınları, İstanbul, Haziran 2005.
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç.Dr. Firdevs GÜMÜŞOĞLU
SOSYAL TARİH VE KOLLEKTİF BELLEK
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu ders çağdaş toplumlardaki “bellek” ile ilgili olguları anlamaya ve
analiz etmeye yarayan temel kavramları konu alır. Maurice Halbwachs tarafından
geliştirilen “Kolektif bellek”, “toplumsal bellek”, “belleğin toplumsal çerçeveleri” gibi
kavramlardan hareketle şimdiki zamana bağlı olarak toplumsal belleğin nasıl yeniden
kurulduğu tartışılacaktır. “Tarih” ve “bellek” arasındaki ilişkiler bu bakış açısıyla
incelenecektir. Bireysel ve kolektif kimliklerin bellek üzerine çalışmadan nasıl
beslendikleri konusuna da değinilecektir. Ailesel bellek, dinsel bellek, travmatik
olaylar belleği, ulusal bellek, siyasi bellek gibi özel örneklerden hareketle “belleğin” ve
“unutmanın” toplumsal kullanımı sorunsalı dersin temel tartışma eksenini
oluşturacaktır. Teorik zorunlu okumalara ve katılımcıların ilgi alanlarına göre
düzenlenen kaynakçaya ek olarak, konulu film ve belgesel gibi görsel malzeme
katılımcıların ilgi alanları doğrultusunda sunulacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Dönemsonu ödev veya yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
- Augé Marc, Les formes de l’oubli, Paris, Payot, coll. Manuels, 1998. (150/Aug)
- Bastide Roger, « Mémoire collective et sociologie du bricolage », extrait de
l’année sociologique, 3ème série, vol. 21, 1970.
- Assmann Jan, Kültürel Bellek, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2001
- Halbwachs Maurice, Les cadres sociaux de la mémoire (1925), Albin Michel, Coll.
Bibliothèque de l‚évolution de l‚humanité, 1994.
- Halbwachs Maurice, la mémoire collective, Albin Michel, Coll. Bibliothèque de
l‚évolution de l‚humanité, 1997.
- Halbwachs Maurice, On Collective Merory, The University of Chicago Press, 1992
- Jacoby Russell, Belleğini yitiren toplum, Ayrıntı yayınları, 1996
- Hervieu-Léger Danièle, La religion pour mémoire, Paris, Cerf, 1993.
- Nora Pierre, Hafıza Mekanları, Dost kitabevi yayınları, 2006
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Derya FIRAT
GÖRSEL SOSYOLOJİ I
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste öncelikle sosyolojinin disiplin olarak varlık gösterdiği dönemin
toplumsal koşulları ele alınacak ve sosyolojinin pozitivist yönelimleri eleştirel bir
bakışla değerlendirilecektir. Bu eleştiriler temel alınarak, özellikle 90’lı yıllardan sonra
sosyal bilimler içerisindeki teorik ve metodolojik yaklaşımlar sorunsallaştırılacak ve
toplumsal yaşamın görsel boyutlarına odaklı çalışmalar incelenecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Ödev
Önerilen Kaynaklar:
- ÇAKIR, Serpil ve Necla Akgökçe (der.), Kadın Araştırmalarında Yöntem, Sel
Yayınları, İstanbul, 1995
- FOUCAULT, Michel, Bilginin Arkeolojisi, Birey Yayıncılık, İstanbul, 1999
- GULBENKIAN KOMİSYONU, Sosyal Bilimleri Açın, Metis Yayınları, İstanbul,
1998
- Defter ve Toplum ve Bilim Dergileri Ortak Çalışma Grubu, Sosyal Bilimleri
Yeniden Düşünmek, Metis Yayınları, İstanbul, 1998
- PROSSER, Jon (der.), Image-Based Research, Falmer Press, London, 1998
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Gamze TOKSOY
KENT VE MEKAN ÜZERİNE YAKLAŞIMLAR
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste önce kent ve mekânın toplumsal üretimi üzerine olan
kuramların genel bir tartışması yapıldıktan sonra, kent ve mekân üzerine 4-5 seçilmiş
çalışma seminerde detaylı bir şekilde incelenecek. Amaç seminere katılanların kent
ve mekân üzerine olan kuramları öğrenirken, bu kuramsal yaklaşımların nasıl
araştırma projesine uyarlanabileceğini sorgulamalarıdır. Yani seminerin ana sorusu
“kent ve mekânı nasıl sosyolojik bir araştırmanın konusu yapabiliriz?” olacak.
Değerlendirme Yöntemleri: Dönem sonunda sunulan proje ve derslerdeki
tartışmalara katılım
Önerilen Kaynaklar:
- LEFEBVRE, Henri, The Production of Space
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Yıldırım ŞENTÜRK
EMEK TARİHİ
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Sosyal tarihin önemli bir alt dalı olan emek tarihi; çalışma, emek,
çalışma ilişkileri, emek hareketi gibi alanlardaki tarihsel değişimleri inceleyerek,
günümüzdeki sosyal sistem ve kurumların tarihsel
köklerinin anlaşılmasına katkı sağlar. Bu derste emek tarihi tarihsel sosyoloji
yaklaşımı içinde, sosyal boyutlarıyla ele alınacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Dönemsonu ödevi
Önerilen Kaynaklar:
- Emeğin ve Emekçilerin Tarihi, P.Brizon, Onur Yaınları
- Ameleden İşçiye Erken Cumhuriyet Dönemi Emek Tarihi Çalışmaları, Ahmet
Makal, İletişim Yayınları
- İngiliz İşçi Sınıfının Oluşumu, E.P.Thompson, Birikim Yayınları
Dersin Sorumlusu: Hakan KOÇAK
MEKAN SOSYOLOJİSİ
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Mekan kavramı ve onun üzerine yapılan son dönemlerdeki tartışmalar
modernite ve post-modernite tartışmalarının önemli bir parçası halini aldı. Mekan
kavramı Batı felsefesi geleneği içinde hep bulunmuş anacak M. Foucault’un da
belirttiği gibi hep ölü, sabit, diyalektik olmayan olarak değerlendirilmiştir. Bu bağlamda
dersin temel amacı mekan, toplum ve kimlik ilişkisine eleştirel bir bakışla
yaklaşmaktır. Dersin içinde felsefeden sosyolojiye birçok disiplinde gerçekleşen
mekan üzerine tartışmalar ele alınacak ve Simmel, Lefebvre, Foucault, Deleuze, Soja
gibi isimlerin mekan üzerine tartışmaları değerlendirilecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar:
- Soja, W. E. Postmodern Geographies, Verso, 1989 (p.10-42)
- Shelds, R. Places on the Margin, Poutledge, 1991 (p. 29-58)
- Benko, G. 'Modernity, Postmodernity and Social Sciences', in Benko, G., U.
Strohmayer (ed.) Space and Social Theory, Blackwell, 1997 (p.1-44)
- Simmel, G. 'Metropolis and Mental Life', in Thompson, K., J. Tunstall (ed.)
Sociological Perspectives, Penguin Books 1971(p.83-91)
- Sennett, R. The Conscience of the Eye, W.W. Norton & Company, 1992 (p.189-
202)
- Frisby, D., Cityscapes of Modernity, Polity 2001 (p.21-51/100-158)
- Soja, W. E., Thirdspace, Blackwell 1996 (p.26-47)
- Lefebvre, H. Writings on Cities, Blackwell 1996 (p.86-110/185-202)
- The Production of Space, Blackwell 1991 (p.1-67)
- 'Space and The State', in Brenber, N. (et al) (ed.) State/Space, Blackwell 2003
(p.84-100)
- Lash, S., Urry, J. Economies of Signs and Space, Sage 1994
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. İ. Emre IŞIK
TOPLUM VE EDEBİYAT I
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu ders estetik ve edebiyat teorilerini, edebi metinlerin doğasını ve
toplumla ilişkisini tartışacaktır. Dersin amacı Cervantes, Boccacio, Diderot, Proust, ve
Calvino gibi yazarların üzerinden başta roman olmak üzere edebiyat türlerini
tartışmayı amaçlamaktadır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ödev
Önerilen Kaynaklar:
- Berna Moran, Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İletişim Yayınları, İstanbul, 2004.
- Jale Parla, Don Kişot’tan Günümüze Roman, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003.
- Roland Barthes, Yazının Sıfır Derecesi, Metis Yayınları, İstanbul, 2006.
- Marcel Proust, Yitik Zamanın Peşinde, Y.K.Yayınları, İstanbul, 2004.
- Italo Calvino, Bir kış Gecesi Eğer Bir Yolcu, Can Yayınları, 2000.
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Sibel YARDIMCI
2. YARIYIL
SOSYAL BİLİMLERDE ARAŞTIRMA UYGULAMALARI
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste, katılımcıların amacı bilgili bireyler olmak, sosyal bilimlerde
uzman olmak, sosyal olarak etkin olmak, sosyolojide profesyonel kariyer yapmak
veya doktora çalışmalarına devam etmek olabilir. Katılımcılar tarafından seçilmiş
çalışma alanlarında konunun analitik ve metodolojik omurgasını güçlendirmek
hedeflenmektedir. Toplumsal araştırmalarla ilgilenenlerin yöntemsel düşünce ve
analiz becerileri geliştirilmektedir. Derste katılımcıların konuları farklı açılardan ele
almaları özendirilmektedir. Metodla ilgili zorunlu okumalar ve katılımcıların ilgi
alanlarına göre düzenlenen kaynakçaya ek olarak, konulu film ve belgesel gibi görsel
malzeme katılımcıların ilgi alanları doğrultusunda sunulmaktadır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar:
- Toplumbilim ve Tarih ve Toplum Dergilerinden öğrencinin ilgi alanına göre
seçme makaleler ve ilgili metoda ilişkin okumalar.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. F. Güliz ERGİNSOY
SEMİNER
T3, Kredi 0, ECTS 5
Amaç/İçerik: Kredisiz ve zorunlu olan bu dersin birincil amacı, katılımcıların düşünme,
araştırma-yazma ve sunma becerilerini geliştirmektir. Ders kapsamında katılımcılar,
güncel sosyolojik tartışmalarla ilgili seçtikleri bir konu hakkında gerçekleştirdikleri
çalışmayı gruba sunmaktadırlar. Her sunuşun sonunda genel tartışma ve değerlendirme
oturumuna yer verilmektedir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar:
- CRANE, Diane, Moda ve Gündemleri, Çev. Özge Çelik, Ayrıntı Yayınları, İstanbul,
2003.
- ROBINS, Kevin, İmaj, Çev. Nurçay Türkoğlu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1999.
- KANDİYOTİ, Deniz ve Ayşe SAKTANBER, Kültür Fragmanları, Metis Yayınları,
İstanbul, 2004.
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Aylın DİKMEN ÖZASLAN
ENDÜSTRİDE İNSAN KAYNAKLARI
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik:
Sanayi ve iş ortamında insanın eğitimi ve mesleğe yöneltilmesi, güdülenmesi ve
verimliliğin arttırılması, çalışma yaşamının kalitesini geliştirme, işletmelerde stres ve
iş kazaları, çalışanların ruh sağlığı ve güvenliği, işletmelerde toplam kalite yönetimi.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi
Önerilen Kaynaklar:
- OSMAY, Nüvit, İnsan Mühendisliği, İstanbul: Alfa Yayınları, 2002.
- ÖZGÜVEN, Ethem, Endüstri Psikolojisi, İstanbul: Pdrem Yayınları, 2003.
- SABUNCUOĞLU, Zeyyat, Çalışma Psikolojisi, Bursa: Uludağ Üniversitesi
Yayınları, 2002.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Müzeyyen Güler
SOSYOLOJİK TARTIŞMALAR
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu ders son dönem sosyolojik tartışmalara hakim olan konuları,
problemleri ve yeni yaklaşımları ele almayı amaçlamaktadır. Yapısalcılık sonrası diye
adlandırılan Bataille, Foucault, Deleuze, Guattari, Lyotard ile başlayan olay
felsefesini, Platon'u ters yüz etmeyi, postmodernizmi, simülasyonu ve iktidar
biçimlerine direnişi inceler. Fransız düşüncesinin özdeşlik ve kimlikten farklılığa doğru
gidişini, Hegel'ci bir okunuştan Nietzsche'ci bir okunuşa geçişini ele alan bu ders
özelikle “Tekil düşünce” üzerine odaklanmaktadır. Tekil düşünce, her bir insanı
çokluk olarak ele alır; Tarde'ın yazdığı gibi, tekil olan birey değil onun çokluğudur; her
bir bireyleşme eğilimi kolektif olmaya devam etmektedir. Herkes bir toplumdur.
Toplum, insanların içinde oldukları alan olmaktan çok, toplumlar insanın içindedir.
İnsanlar toplumda değil toplumlar bir insanın içinde vardır. “Sosyolojik Tartışmalar”
dersinde yeni sosyolojik yaklaşımlar aynı zamanda Türkiye çerçevesinde de
tartışılacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Dönem sonu ödev
Önerilen Kaynaklar:
- Gilles Deleuze, Kafka, Minör Bir Edebiyat İcin, YKY.2003
- Gilles Deleuze, Felsefe Nedir?, Guattari ile birlikte, YKY.
- Gilles Deleuze, Perikles ve Verdi -François Châtelet'in Felsefesi, çev:Ali Akay,
Bağlam yay.
- Foucault, M., Seçme Yazılar, 1,2,3,4, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 2000.
- Lyotard, J. F., Postmodern Durum, Vadi Yayınları, Ankara
Dersin sorumlusu: Prof. Dr. Ali AKAY
ULUSAŞIRI TOPLUMSAL ÇALIŞMALAR
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste önce küreselleşme taraftarları ve onlara eleştirel yaklaşan
temel kuramlar ele alınacaktır. Daha sonra ise son zamanlarda gelişmekte olan
ulusaşırı çalışmalara değinilecektir. Ulusaşırı çalışmaların küreselleşmeyi eleştirel bir
yaklaşımla irdelerken, alışılagelmiş “sosyal bilim yapma” pratiklerini de sorgulamaya
çalıştıkları düşüncesi seminerdeki tartışmaların temel eksenini oluşturacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Dönem sonu sunaulan proje ve dersteki tartışmalara
katılım
Önerilen Kaynaklar:
- POLANYI, Karl, Büyük Dönüşüm: Çağımızın Sosyal ve Ekonomik Kökenleri,
İletişim Yayınları, 2000.
- WALLERSTEIN, Immanuel, Dünya Sistemleri Analizleri, Aram Yayınları, 2004.
- LOOMBA, Ania, Kolonyalizm Postkolonyalizm, Ayrıntı Yayınları, 2000.
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Yıldırım Şentürk
SANAT SOSYOLOJİSİ
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu ders, postmodernizm ve sonrası, toplumsal ve kültürel teoriler
çerçevesinde günümüz sanatını tartışacaktır. İlgilendiği konular üretimi
kavramsallaştırma biçimleri, estetik, kültürel kimlik, temsiliyet, temsiliyetin feminist
eleştirisi, toplumsal mücadele ve sanat, sömürgecilik sonrasında teori, batı
epistemolojisinin eleştirisi, milliyetçilik, cinsiyet ve cinsellik, farklılaşma ve özne’nin
kültürel inşası olacaktır. Derste Türkiye’nin özgün üretiminden karşılaştırmalı örnekler
de verilecektir. Derste küreselleşme ve küreselleşmenin kültürel etkileri, melezleşme,
üçüncü mekan kuramları ve yeni-sömürgecilik tartışılacaktır. Kültürel biçimler yerel,
ulusal, yöresel ve uluslararası düzeylerde nasıl yıkılır, dayatılır, temellük edilir,
melezleşir, bir kültürel ortamdan diğerine çevrilir ve keşfedilir?
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi
Önerilen Kaynaklar:
- Zygmunt Bauman
- Mika Hannula
- Aijaz Ahmet
- Gilles Deleuze
- Edward Said
- Arthur Danto
- Cuautemhoc Medina
- Homi Bhabha
- Sarat Maharaj
- Jean-François Lyotard
- Irit Rogoff
- Benjamin Buchloh
- Rem Koolhaas
- Saskia Sassen
- Gayatri Spivak
- Etienne Balibar
- Jacques Derrida
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Emre Zeytinoğlu
İNSAN HAKLARI: KADIN HAKLARI
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Ders kapsamında, insan hakları kavramı ve kuramı, uluslararası
sözleşmelerde insan hakları, kadının insan hakları, uluslararası sözleşmelerde kadın
hakları, ulusal konularda kadın hakları, siyasi yaşamda kadın hakları, ekonomik
yaşamda kadın hakları konuları incelenecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl içi ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar:
- DONOVAN, Josephine, Feminist Teori, İstanbul: İletişim Yayınları, 1997.
- CONNELL, R.W., Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, İstanbul: Ayrıntı Yayınları,
1998.
- BERSADON, Ney, Kadın Hakları: Başlangıcından Günümüze, İstanbul:
İletişim Cep Üniversitesi, 1994.
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç.Dr. Çağlayan KOVANLIKAYA ERGİN
KÜLTÜREL KİMLİK, ETNİLERARASI İLİŞKİLER VE NÜFUS HAREKETLERİ
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu ders çağdaş toplumlardaki Kültürel Kimlik, Etnilerarası İlişkiler ve
Nüfus Hareketleri ile ilgili olguları anlamaya ve analiz etmeye yarayan temel
kavramları konu alır. Göç sosyolojisi ve etnilerarası ilişkiler sosyolojisi alanlarındaki
teorik bilginin yanı sıra bu alanlardaki saha araştırmalarını da konu alacak olan bu
derste Avrupa’daki göç hareketlerine, Osmanlı’dan günümüze nüfus hareketleri ve
iskân politikasına, Türkiye’deki iç ve dış göç sürecine, dinsel ve etnik azınlıklara
değinilecektir. Bütünleşme, asimilasyon, akültürasyon, ulusal mensubiyet ve
vatandaşlık, kozmopolitizm, çokkültürlülük, diaspora, ayrımcılık ve ırkçılık sorunsalları
“Kültürel Kimlik, Etnilerarası İlişkiler ve Nüfus Hareketleri” dersinin temel tartışma
eksenini oluşturacaktır. Teorik zorunlu okumalara ve katılımcıların ilgi alanlarına göre
düzenlenen kaynakçaya ek olarak, konulu film ve belgesel gibi görsel malzeme
katılımcıların ilgi alanları doğrultusunda sunulacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: ödev veya yazılı sınav
Önerilen Kaynaklar:
- ABADAN-UNAT, Nermin, Bitmeyen Göç: Konuk İşçilikten Ulus-Ötesi
Yurttaşlığa, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2002
10
- ABOU, Selim, Identité culturelle – relations interethniques et problèmes
d’acculturation, Edition Anthropos, 1981
- ARI, Kemal, Büyük Mübadele, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1995
- DÜNDAR, Fuat, Türkiye Nüfus Sayımlarında Azınlıklar, Çiviyazıları Yayınları,
İstanbul, 2000.
- DÜNDAR, Fuat, İttihat ve Terakki’nin Müslümanları İskan Politikası (1913-
1918), İletişim Yayınları, İstanbul, 2001
- SCHNAPPER, Dominique, Sosyoloji Düşüncesinin Özünde Öteki ile İlişki, Bilgi
Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2005
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Derya FIRAT
GÖRSEL SOSYOLOJİ II
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste, sosyal bilimlerin farklı disiplinlerinin ortak ilgisi olan görüntüler
ve onların toplumsal yaşam üzerindeki etkileri, özellikle 1980’den sonra yoğunlaşan
ve genel olarak görüntü temelli araştırmalar olarak adlandırılan alan içerisinden
seçilen araştırma örnekleri üzerinden tartışılacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Ödev
Önerilen Kaynaklar:
- BARTHES, Roland, Camera Lucida, Altıkırkbeş Yayınları, İstanbul, 1996
- BERGER, John, Görme Biçimleri, Metis Yayınları, İstanbul, 2002
- COLLIER, J.&COLLIER M., Visual Anthropology, University of New Mexico
Press, Albuquerque, 1986
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Gamze TOKSOY
KÜLTÜREL ÇEŞİTLİLİK TARTIŞMALARI
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu deste çokkültürcülük tartışmaları ele alınarak, bu alandaki literatür ve
uygulamalar incelenecektir. Kuzey Amerika, Avustralya ve Avrupa’da gerçekleşen bu
çerçevede tartışmalar detaylı biçimde değerlendirilecektir.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi/ Yazılı sınav.
Önerilen Kaynaklar:
- Geddes, A. (2003) "Migration and the Welfare State in Europe in S. Spencer (ed)
The Politics of Migration Oxford: Blackwell
- Kymlicka, W. (2003) "Immigration, Citizenship, Multiculturalism: Exploring the
Links" in in S. Spencer (ed) The Politics of Migration Oxford: Blackwell
- Kivisto, P. (2002) Multiculturalism in a Global Society Oxford: Blackwell
- Kaya, A. (2001). Sicher in Kreuzberg. Biefeld: Transcript.
Dersin Sorumlusu: Doç. Dr. İ. Emre IŞIK
SOSYAL BİLİMLERDE GÜNCEL TARTIŞMALAR
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Bu derste görsel kültürden kent çalışmalarına, biosiyaset ve egemenlik
tartışmalarına kadar farklı konulara eğilen metinler ile Giorgio Agamben, Pierre
Bourdieu, Jean Baudrillard, Judith Butler gibi 20. yy. düşünürleri ele alınmaktadır.
Değerlendirme Yöntemleri: Yarıyıl sonu ödev değerlendirmesi.
Önerilen Kaynaklar: Foucault, Michel (2000) Hapishanenin Doğuşu, İstanbul: İmge.
Schmitt, Carl (2005) Siyasi İlahiyat, Ankara: Dost.
Agamben, Giorgio (2001) Kutsal İnsan. Egemen İktidar ve Çıplak Hayat, İstanbul:
Ayrıntı.
Bauman, Zygmunt (1997) Modernite ve Holocaust, İstanbul: Sarmal Yayınevi.
Foucault, Michel (2003) Cinselliğin Tarihi, İstanbul: Ayrıntı
Butler, Judith (1998) "Toplumsal Cinsiyet Yanıyor", Defter, sayı: 34.
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç. Dr. Sibel YARDIMCI
OSMANLI VE TÜRKİYE TARİHYAZIMI ÜZERİNE
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik:: Bu ders, geç Osmanlı ve modern Türkiye tarihi üzerine bibliyografik ve
historiyografik düzeyde bir bilgi birikimini hedeflemektedir. Derste belli başlı
tarihçilerin Osmanlı ve modern Türkiye tarihine de uyarlanabilecek yöntemlerinin
gözden geçirilmesine ilaveten yirminci yüzyıl boyunca tarihçileri ve tarihçiliği etkilemiş
tarihyazımına dair temel yaklaşımlar –Annales Okulu, İngiliz Marksist tarihçiler gibiele
alınacaktır.
Değerlendirme Yöntemi: Yarıyılsonu ödev değerlendirmesi
Önerilen Kaynakça:
‐ DİRLİK, Arif, Postkolonyal Aura: Küresel Kapitalizm Çağında Üçüncü Dünya
Eleştirisi, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2005.
‐ HAROOTUNIAN, Harry, Tarihin Huzursuzluğu, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi,
İstanbul, 2006.
‐ HAROOTUNIAN, Harry, İmparatorluğun Yeni Kılığı: Kaybedilen ve Tekrar Ele
Geçirilen Paradigma, Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul, 2006.
‐ IGGERS, Georg G., Yirminci Yüzyılda Tarihyazımı, Tarih Vakfı Yurt Yayınları,
İstanbul, 2003.
Dersin Sorumlusu: Prof. Dr. Ali AKAY
ETNOGRAFİK ÇALIŞMALAR ATÖLYESİ
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Atölye tarzında düzenlenmiş olan bu derste, etnografik araştırmalarla
ilgili kuramsal ve metodolojik yaklaşımlara genel bir giriş yapıldıktan sonra, atölyeye
katılan her bir öğrencinin araştırma pratiğini geliştirebilecek nitelikta saha çalışmaları
yapılacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Öğrenciler, ders süresince ele alınan konular
çerçevesinde yapacakları saha araştırmasının değerlendirmesi ile ilgili 10-15
sayfadan oluşan ödevlerini yazmakla sorumludurlar.
Önerilen Kaynaklar:
- KÜMBETOĞLU, Belkıs (2005), Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem
ve Araştırma, Bağlam Yayınları, İstanbul.
- DENZIN N. & LINCOLN Y. (2000), Qualitative Research, Sage Publication,
London.
Dersin Sorumlusu: Yrd. Doç Dr. Yıldırım Şentürk
Yrd. Doç. Dr. Gamze Toksoy
DİNLER VE TOPLUM
T3, Kredi 3, ECTS 5
Amaç/İçerik: Son yıllarda dünyada bir yandan dinsel hareketlerin yükselişi diğer
yandan klasik dinlerin çatısı altında aradıkları anlamı bulamayan bireylerin yeni
kutsallıklara, yeni inançlara yönelişleri gündeme gelmeye başladı. Ders öğrencilere
bir yandan din olgusunu sosyolojik olarak anlamalarını diğer yandan da modernlik ile
dinin ilişkisini yeniden düşünmelerini sağlayacak kuramsal araçları sunmayı
hedeflemektedir. Ayrıca inancın bireyselleşmesi, farklılaşması, çoğu kez Hint ve Uzak
Doğu dinlerinin etkisi altında gelişen yeni kutsallıklarve modernliğin dinsel ürünleri
üzerinde de durulacaktır.
Değerlendirme Yöntemleri: Dönem sonu ödevi
Önerilen Kaynaklar:
- Durkheim E., Dini Hayatın İlkel Biçimleri, İstanbul, Ataç Yayınları, 2005.
- Marx K., Engels F., Din Üzerine, Anakara, Sol Yayınları, 2002.
- Weber M., Sosyoloji Yazılar, İstanbul, İletişim Yayınları, 2005.
- Wach J., Din Sosyolojisine Giriş, Ankara İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1987.
- Köse A., Milenyum Tarikatları, İstanbul, Truva Yayınları, 2006.
- Malinowski B., Büyü, Bilim ve Din, İstanbul, Kabalcı Yayınevi, 2000.
- Corm G., 21. Yüzyılda Din Sorunu, İstanbul, İletişim Yayınları, 2006.
- Armaner N., Dini Belirtiler, Ankara, Demirbaş Yayınları, 1973.
Dersin Sorumlusu: Yrd.Doç. İpek MERÇİL
