Geomatik Mühendisliği Yüksek Lisans Programı
1982 yılında
Fen Bilimleri Enstitüsü bünyesinde açılan Jeodezi ve Fotogrametri Anabilim Dalı, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Programında lisansüstü seviyesinde eğitim verilmektedir. Program, 2002-2003 akademik yılından itibaren
Geomatik Mühendisliği Programı adı altında yeniden yapılandırılmıştır. Programın eğitsel hedefi;
coğrafi bilgi sistemleri, fotogrametri, jeodezi, kartografya, ölçme tekniği ve uzaktan algılama konularının kavramları, ilkeleri ve yöntemleri hakkında derinlemesine bilgi ve beceriyi taşıyan, yeni teknolojilerin uygulanması konusunda analitik, modele dayalı ve deneysel araştırma ve sorgulamaları yönetme ve tasarımlama, eleştirel yorumlayabilme becerisine, mühendislik pratiği üzerindeki ticari, çevresel ve etik bağlayıcılıklar hakkında bilgili, farklı disiplinlerden ve seviyelerden oluşmuş bir ekibin üyeliğini ve liderliğini yapabilecek etkin bir işlevselliğe, ulusal ve uluslararası bağlamda etkin iletişim ve çalışma becerisine sahip mühendisler yetiştirmektir.
Ders Listesi
Güz Yarıyılı
Zorunlu Dersler
- Bilgi Teknolojileri ve CBS
- Matematik İstatistik ve Hipotez Testleri
- Data Acquisition Systems in Remote Sensing
- Seminer
- Uzmanlık Alan Dersi
Seçime Bağlı Dersler
- Matematiksel Kartografya
- Uydu Jeodezisi
- Uzaktan Algılamada Veri İşleme Yöntemleri ve Sistemleri
- Mühendislik Fotogrametrisi
- Taşınmaz Mal Değerlemesi
- Computer Graphics and Data Visualization
- Processing and Analysis of GPS Data
- Geodetic Infrastructure for GIS
Bahar Yarıyılı
Zorunlu Dersler
- Analytical Photogrammetry
- Satellite Positioning Techniques
- Seminer
- Uzmanlık Alan Dersi
Seçime Bağlı Dersler
- Advanced Electrometry
- Industrial Measurements
- Advanced Computer Programming in Geomatic Engineering
- Environmental Modelling with GIS and Remote Sensing
- Mekansal Veri Tabanları
- Şehir ve Bölge Planlamada CBS
- Geomatik Mühendisliğinde Optimizasyon
- Uzaktan Algılama ile Risk Analizi
- Sayısal Kartografya
Ders İçerikleri
Bilgi Teknolojileri ve CBS
Bilgi teknolojisi, bilgi sistemleri teknolojisinin ve buna bağlı olarak CBS sistemlerinin temelleri, istemci/sunucu sistemine giriş, veri modelleme yaklaşımları, nesneye dayalı veri modelleme, veri modellemede XML, nesneye dayalı veri modelleme araçları (CASE-Tools), veri modellerinin karşılaştırılması, mekansal veri modelleme ve değişim probleminde UML, XML; ve GML, ilişkisel veri tabanları için sorgulama dilleri, önemli bazı ilişkisel veri tabanları (örneğin Access, Oracle), değişik karakterli verilerin veri tabanlarında tutulması için yöntemler ve karşılaştırmaları, metaveri, internet bazlı VBS bilgi sistemleri için güvenlik araçları, CBS yazılımlarından örnekler (Mapinfo, SupportGIS, ArcInfo)
Matematik İstatistik ve Hipotez Testleri
Olasılık Kavramları, Dağılım Fonksiyonu, Binom Dağılımı, Yan Dağılım. Ümit Değer, Moment, Varyans, Kovaryans ve bunların deneysel karşılıkları. Normal Dağılım, Parametre Kestirim Yöntemleri ve Gauss-Markof Modeli. Özel Gauss-Markof Modeli Kestirimler, Varyans Analizi, Regresyon Modeli. Parametre Vektörünün GMM Kestirimi, Koşullu Model, Test Dağılımları, Karesel Formlar. Parametre Kestiriminin Test Dağılımları, Wishant Dağılımı. Hipotez Testleri, Test İstatistiği, Temel Kavramlar ve İlkeler. Model Testleri. İnterval Kestirimi, Güven İntervali, Güven Alanı ve Bunların Hipotez Testlerinde Kullanımı
Data Acquisition Systems in Remote Sensing (Uzaktan Algılamada Veri Elde Etme Sistemleri)
Giriş; Veri taşıyıcı olarak elektromagnetik ışınım; Uzaktan Algılama algılayıcılarında ana parametreler: spektral bilgiler, mekansal bilgiler, yoğunluk bilgileri; Algılayıcı Tipleri, Pasif algılayıcılar: Görüntü veren ve görüntü vermeyen çerçeveli sistemler, Görüntü veren tarayıcı sistemler; Aktif algılayıcılar: Görüntü vermeyen çerçeveli sistemler; Algılayıcı sistemlerin spektral ve uzamsal çözebilirlikleri. Lidar Nedir?. Lidarın Elektromagnetik Radyasyonu, Elektromagnetik Spectrumu. Lidar Görüntüsü ve Geometrik Çözünürlüğü, Lidar Sinyal İşleme, Lidar Uygulamaları, SAR ve Lidar Tekniklerinin Karşılaştırılması, Hiperspektral uzaktan algılama, Veri tipleri
Seminer
Uzmanlık Alan Dersi
Matematiksel Kartografya
Giriş, Yerin Biçiminin Küre Olarak Alınması Durumunda Harita Projeksiyonlarında Deformasyon Teorisi, Harita Projeksiyonlarının Ortaya Çıkışı, Modifikasyonu ve Sınıflandırılması, Genel Projeksiyon Eşitlikleri, Kartografik Projeksiyonlar, Gerçek Anlamda Olmayan Projeksiyonların Geliştirilmesi, Çok Yüzeyli Projeksiyonlar, Kesikli Projeksiyonlar, Uygun Projeksiyon Seçiminde Diğer Kriterler, Bilgisayar Destekli Projeksiyon Çalışmaları, Projeksiyonların CBS'ne Entegrasyonu, Harita Projeksiyonlarının Transformasyonu, İnvers Çözümler
Uydu Jeodezisi
Koordinat ve zaman sistemleri, Uluslararası gök koordinat sistemi, Uluslararası yersel koordinat sistemi, Zaman sistemleri, Gök, Yersel ve Zaman sistemleri arasındaki dönüşümler. Yörüngesel hareket, Normal yörünge teorisi, Normal yörünge koordinatları, Görünebilirlik. Normal yörüngeden sapmalar, Bozucu kuvvetler, Bozulmuş yörüngeler, Uyduların gözlenmesi, Gözlem teknikleri, Optik gözlemler, Uzunluk ölçmeleri, Uzunluk farkı gözlemleri, Enterferans gözlemleri, Uydu altimetresi. Uydu gözlemleri ile jeodezik uygulamalar: Geometrik Uygulamalar: Yörünge belirleme, Geoid belirleme ve Ağ sıklaştırması, Datum dönüşümleri, Dinamik Uygulamalar: Harmoniklerin belirlenmesi, Kutup hareketi parametrelerinin belirlenmesi, Yerin dönme hızının belirlenmesi.
Uzaktan Algılamada Veri İşleme Yöntemleri ve Sistemleri
Giriş,Veri işleme sistemleri, Veri işleme yöntemleri,Uzaktan algılama verileri, Verilerin elde edilmesi, Uzaktan Algılamada ışınım ve alet donanımı, Uzaktan algılamada patern tanıma, Veri işleme sistemi modelleri, Çıktı alt sistemleri, Girdi alt sistemleri, Analiz alt sistemleri, Interaktif alt sistemler, Analiz tekniklerinin uygulanmasında biyolojik ve fiziksel özellikler, Kantitatif Yaklaşımın uygulanması
Mühendislik Fotogrametrisi
Yakın resim fotogrametrisinin tanımı, Digital fotogrametrinin genel bilgileri, Yöntem ve sistem geliştirme, Eş zamanlı fotogrametri, Temel ölçme algoritması ve teknikleri, Ağ tasarımı, Mühendislik fotogrametrisinin tanımı, Mimari ve arkeolojik fotogrametri, Tıp fotogrametrisi, Fotogrametrinin Sanayi ve Endüstride Uygulama Alanları, Fotogrametrinin Uçak ve Otomotiv Endüstrisinde Kullanımı, Fotogrametrinin Nükleer Güç Santrallerinde Kullanılması, Digital fotogrametri yazılımları ve uygulamalar.
Taşınmaz Mal Değerlemesi
- Taşınmaz değerlemesinin önemi,
- Değer kavramı, rant - değer ilişkisi,
- Taşınmazlarla ilgili teoriler,
- Kentsel ve kırsal arazilerin sınıflandırılması,
- Arazilerin alım-satım için değerlendirilmesi ve değerlendirme yöntemleri,
- İmarı beklenen araziler ile ham arazilerde fiyat karşılaştırması,
- Yapısız - yapılı arazi ve arsalarda değerlendirme için ön koşullar,
- Arsalaşma aşaması,
- Değerlendirme yöntemlerine göre yapıya hazır arsaların değerlerinin bulunması,
- Parsel alanına izin verilen yapı alanının belirlenmesi,
- Yapı kullanma türlerinin değerlendirmeye etkileri,
- Taşınmaz değerlemesinde jeolojik yapının etkisi
- Taşınmaz fiyatlarının saptanması yöntemlerinin karşılaştırılması,
- Konunun ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde değerlendirilmesi
Computer Graphics and Data Visualization (Bilgisayar Grafikleri ve Veri Görselleştirme)
Grafik Araçlara Genel Bakış, Bilgisayar Grafiklerinin Matematiksel Temelleri, Geometri ve Çizgi Üretme, Poligonlar, Dönüşümler, Ölçekleme, Döndürme ve Yansıma, Pencereleme ve Kırpma, Etkileşimler, Üç Boyutlu Calışmalar, Eğriler ve Yüzeyler, Veri Depolamanın Organizasyonu: Kolon, 2 ve 3 Boyutlu Matris Verisi, Değişik Yöntemlerle Görselleştirme, Uygun Görselleştirme Yönteminin Seçilmesi, Veri Formatları, Bilimsel Veri Formatları, Grafik Dosya Formatları, Bilimsel Bilginin Sanal Dokuya Entegrasyonu, Animasyon.
Processing and Analysis of GPS Data
Alıcıdan Bilgisayara Veri Aktarımı, Bilgisayar Ortamına Aktarılan Değişik Alıcılardan Aktarılan Verilerin RINEX Formatına Dönüştürülmesi İçin Evrensel Araçlar, GPS Veri Değerlendirilmesi İçin Kullanılan Yazılımlar, Yazılımların Temel Özellikleri ve Kullanılan Stratejiler, Uydu Yörünge Bilgisi Formatları, Uydu Yörünge Bilgilerinin Elde Edilmesi ve Sistemler Arası Dönüştürülmesi, Uydu ve Alıcı Saat Hatalarının Hesabı ve İncelenmesi, Yaklaşık Koordinatların Değişik Yöntemlerle Hesabı, Uydu, Alıcı, Anten ve Faz Merkezi Kayıklıklarına İlişkin Bilgiler ve Yaygın Formatları, Faz Ölçmeleri, Frekanslara Göre Faz Kombinasyonları ve Kullanım Amaçları, Başlangıç Belirsizliğinin Belirlemesi, Devir Kesikliklerinin Ayıklanması, Faz Ölçmelerinin Ağırlıklandırılması, Atmosferik Etkilerin Modellenmesi ve Parametrelendirilmesi, Dünya Dönüş Parametrelerinin ve Şekil Değiştirmelerinin Etkilerinin İncelenmesi, Günlük İşlenmiş GPS Verilerinin Zaman Serileri ile Analizi, Günlük GPS Verilerinin Birleştirilmesi, Birleştirilmiş GPS Sonuçlarının Analizi ve Nokta Koordinatları ile Hız Vektörlerinin Hesabı
Geodetic Infrastructure for GIS (CBS için Jeodezik Altyapı)
Introduction, Understanding GIS & Geodetic Infrastructure Integration, Spatial Data and Specifications, Importance of Positioning and Accuracy for GIS. Positioning Systems and Techniques. Spatial Referencing by Co-ordinates, Co-ordinate Systems, Datum and Geodetic Projections, Horizontal, Vertical, Geocentric, Dynamic Datum. Structure of Conventional Geodetic Networks, National Conventional Geodetic Network (ED50). Structure of Space Based Geodetic Networks, Turkish National Fundamental GPS Network (ITRF). Height Information, Turkish National Vertical Control Network, Local, National & Global Geoids. ITRF/ED50 & Other Local Networks Integration, Natural Disaster Effects on Geodetic Networks, Importance of Time Information & Velocity Modelling. Spatial Database Standards & Geodetic Data Management, National & International Geodetic Data Standards, ISO/TC211, Data Collection Techniques for GIS.
Analytical Photogrammetry (Analitik Fotogrametri)
Fotogrametrik koordinat sistemleri, resim koordinatlarına getirilecek düzeltmeler, uzaysal benzerlik teoremi, Sayısal geriden kestirme ve yöneltme, Projektif denklemler, Işın demetleri ile dengeleme, Işın demetleri ile dengelemenin özel durumları, Fotogrametrik ve diğer tür ölçmelerin ortak dengelenmesi, ek parametrelere giriş, Normal denklemleri yapısı ve çözüm yöntemleri, Işın demetleri ile dengelemenin doğruluk özellikleri, Farklı parametrelerin fonksiyonu olarak tek bir modelin ampirik doğrulukları, Alternativ ve tamamalayıcı yöntemler, bağımsız modellerle üç boyutlu blok dengelemesi, Yöntemlerin karşılaştırılması
Satellite Positioning Techniques (Uydu Konumlama Sistemleri )
Giriş, uydu konumlamanın temelleri, gök koordinat sistemlerinin tanımı, zaman sistemleri arasındaki ilişkiler, noktasal konum belirleme, bağıl konum belirleme, Küresel Konumlama Sistemi (GPS), Küresel Navigasyon Uydu Sistemi (GLONASS), Uyduya Lazer Ölçme Tekniği (SLR), Ay'a Lazer Ölçme Tekniği (LLR), Çok Uzun Bazlı İnterferometri (VLBI), GALILEO, Uydu Altimetresi ve diğerleri. Verilen işlenmesi, uygulamalar ve uydu konumlama sistemlerinin doğrulukları.
Seminer
Uzmanlık Alan Dersi
Advanced Electrometry (İleri Elektrometri)
Giriş, Elektromanyetik Dalgalar, Elektromanyetik Dalgalara Atmosferin Etkisi. Elektromanyetik Uzunluk Ölçmeleri, Atmosferik Modeller, Elektromanyetik Ölçmelerde Hatalar. Konvansiyonel Radyo Konum Belirleme Sistemleri, Uzay Bazlı Konum Belirleme Sistemleri GPS, DGPS yardımıyla, Navigasyon ve İzleme Sistemleri, Lazer Tarayıcı ile ölçmeler.
Industrial Measurements (Endüstriyel Ölçmeler)
Giriş, Endüstriyel Ölçmelerde Jeodezik Ölçmelerin Prensibi ve Önemi. Endüstriyel Ölçme Alet ve Donanımları. Açı Ölçmeleri. Uzunluk Ölçmeleri, Endüstriyel Ölçmelerde Hata Kaynakları. Endüstriyel Ölçme Metodolojisi. Koordinat Sistemleri ve Koordinat Tipleri, Dik, Silindirik, Küresel, vb. Koordinat Dönüşümleri. Veri Kalitesi. Ürün Kalite Kontrolünde Jeodezik Ölçme Tekniklerinin Yeri ve Önemi. Eğim Ölçerle Geniş Yüzeylerin Düzgünlük Kalite-Kontrolü. Gemi İnşaat Sektöründe Jeodezik Yöntemlerle Endüstriyel Ölçmeler. Otomotiv Sektöründe Jeodezik Yöntemlerle Endüstriyel Ölçmeler, Üç Boyutlu Metroloji Ağlarının Dizaynı, Ölçülmesi ve Değerlendirilmesi, Robot Sistemleri
Advanced Computer Programming in Geomatic Engineering
Temel bilgisayar dillerinin tanıtımı, C++ ve Basic dillerinin tanıtımı, C++ ve Visual Basic dillerinin arayüzleri, Yapısal program geliştirme, C++ ve Basic programlama dilerinin temel komut ve degişkenleri, Data yapıları, Dosya işleme, Formatlı çıktı ve girdiler, Nesne yönelimli programlama, Sınıflar ve veri tanıtımı, Algoritmaların geliştirilmesi, optimizasyonu ve kontrolü, Geomatik Mühendisliği uygulamalarında özel algoritmalar.
Environmental Modelling with GIS and Remote Sensing (CBS ve Uzaktan Algılama ile Çevresel Modelleme)
CBS ve Uzaktan Algılama İle Çevresel Modellemeye Genel Bakış, Çevresel Haritalama ve İzlemeye Global Bakış, Mekansal Veri, Veri Girdisi ve Çıktısı, Çevresel Haritalamada Yeni Algılayıcılar, Uzaktan Algılama Verisinin CBS İle Entegrasyonu, Uygulama Örnekleri: Yüzeyaltı Haritalama ve Toprak/Su Özelliklerinin İzlenmesi, Kirlilik Saptama ve Doğal Afet Değerlendirimi, Bitki Örtüsü Haritalama ve Çevresel Değişimin Saptanması, Arazi Kullanımı Planlaması ve Çevresel Etki Değerlendirimi, Seminer
Mekansal Veri Tabanları
Mekansal Objeler ve Veri Tabanları, Sürekli Yüzeylerin Sunumu, Mekansal Objeler Arası İlişkiler, İlişkileri Öznitelikler Olarak Kodlama, Topolojik Modeller, Veri Tabanı Yaratma, Öznitelik Ekleme, Vektör CBS Kullanarak Analiz, Objelerin Analizi, CBS'de Analiz Fonksiyonları, Mekansal Veri Tabanı Sistemlerinde Kavramlar, Mekansal Veri Tabanı Yönetim Sistemleri, Mekansal Veri Tabanı Yönetim Sisteminden Beklentiler, Hiyerarşik Model, Ağ Modeli, İlişkisel Model, Veri Güvenliği, Yetkisiz Kullanım, Mekansal Veri Tabanlarının Doğruluğu,
Şehir ve Bölge Planlamada CBS
Bölge ve Şehir Planlamada amaç ve kullanılan yöntemler, Şehir analizlerinin yapılması, büyüme yönlerinin ve büyüklüklerinin belirlenmesi, Yerleşim ihtiyaçlarının belirlenmesi için analizlerin yapılması, jeoloji ve topoğrafyanın etkisinin araştırılması, Ulaşım ağlarının (CBS) ye aktarılması, Mevcut durumun değerlendirilmesi ve ihtiyaçların belirlenmesi, Yerleşim alanları ve ulaşım ağları açısından ihtiyaçların uygulanabilirliğinin araştırılması, Uydu görüntü verileri ve çözünürlük - ölçek ilişkisi, Uydu görüntülerinden tematik bilgi çıkartılması ve güncelleştirme için kullanılan uzaktan algılama yöntemleri, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Mekansal düşüncenin ifadesi olarak şehir ve bölge planları. Veri yapısı, Proje tasarımı. Veri analizi.. Uzaktan algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri entegrasyonu. Şehir Planlamada Coğrafi Bilgi Sistemleri Uygulamaları.
Geomatik Mühendisliğinde Optimizasyon
Optimizasyonun gelişim evreleri, Jeodezide optimizasyon çalışmaları. Matematiksel Optimizasyon, Lineer Optimizasyon. Simpleks Algoritması ve Jeodezi problemlerine uygulanması. Dinamik Optimizasyon ve Örnekler. Dinamik Optimizasyonun pratik ve sayısal çözümü. Amaç Fonksiyonları ve Kısıtlamalar. Jeodezik Ağların Optimizasyonu ve Çözüm Yöntemleri. Jeodezik Ağların Ölçüt Matrisleriyle Optimizasyonu. Jeodezik Ağlara Dinamik Optimizasyon Yönteminin Uygulanması. Jeodezik Ağların Optimizasyonuna çözülmüş örnekler. Kapsamlı bir ölçme planı tasarımı.
Uzaktan Algılama ile Risk Analizi
Giriş, risk analizi, riskin modellenmesi uydu görüntülerinin risk analizine sağlayacağı veriler, özel algılama sistemleri, izleme amaçlı algılayıcılar, doğal kaynakların belirlenmesinde uzaktan algılama, plansız şehirleşmenin belirlenmesi ve izlenmesinde uzaktan algılama, uydu görüntüleri ile felaketlerin izlenmesi, orman yangınlarının izlenmesi, kar örtüsü ve çığ belirlemede uydu verilerinin kullanımı, deprem etkilerinin, fay yüzey geometrilerinin belirlenmesinde uydu verilerinin kullanımı, erozyon belirleme ve izlemede uydu verileri, sel ve akıntıların belirlenmesinde uydu verilerinin kullanımı, deniz kirliliğinin belirlenmesi ve izlenmesinde optik ve radar görüntülerinin kullanımı, su havzalarının korunması ve izlenmesinde uydu verilerinin kullanımı, uydu veriler ile risk modelleme.
Sayısal Kartografya
Kartografya ve teknik gelişmeler, Bilgisayar ve Kartografya, Kartografik gelişmelerin sonuçları,Kartografik İletişim ve Tasarım: Harita kavramları: harita kullanıcıları, harita ortamları, sınıflandırma, Mekansal bilgi sistemleri ve tematik kartografya, Kartografik İletişim Teorisi, Görsel Algılama, Klasik tasarım kuralları, Sayısal tasarım kuralları, Tematik haritalarda topografik altlığın tasarımı, Tasarım planlaması, Kartografik Tasarım Bileşenleri: Grafik elemanlar, görsel değişkenler, işaret tipleri, Harita yazıları ve ortamları,Sayısal Kartografya: Klasik harita üretimi, Kartografik Veri Tabanı özellikleri, Çeşitli kaynaklardan veri derleme, Veri Kalitesi ve Standartları, Koordinat sistemleri, Harita projeksiyonları, Transformasyonlar, Genelleştirme, İşaretleştirme, Kartografik gösterimin standartlaştırılması, Sayısal harita temelli analizler, Bilgi Sunumu: ekran haritası, basılı haritalar,Sayısal Kartografyada Yönelimler: Veri sunumunun otomasyonu, "Eş zamanlı" harita sunumu, Sayısal haritanın değişik yapıda sunumları: (İnteraktif haritalar, 3 Boyutlu haritalar, Üzerinde gezilebilen haritalar, Animasyonlu haritalar, Internet-Web haritaları, Elektronik Atlaslar,Sayısal Kartografyanın Geleceği , Proje
