Doktora eğitimi ders, yeterlik sınavı ve tez olmak üzere üç aşamadan oluşur. Doktora öğrencileri programdaki zorunlu derslerin yanında seçmeli derslerden de alarak toplam 24 kredilik ders ile kredisiz bir seminer dersini başarıyla tamamlamak zorundadırlar. Yeterlik sınavında başarılı olan öğrencilerin bir danışman öğretim üyesi yönetiminde doktora tezi hazırlayıp tez sınavında başarılı olmaları gerekir.
DERS İÇERİKLERİ
IDB 700 Özel Konular
Anabilim/Anasanat Dallarının tez aşamasından bulunan öğrenciler tarafından alınması zorunlu olan bu ders, Doktora öğrencilerinin uzmanlık isteyen alanlarda yapacağı çalışmaları içerir ve kendi alanlarında uzmanlaşmış öğretim üyelerince verilir.
IDB 701 Seminer
Dilbilim araştırmalarındaki değişik araştırma yaklaşımlarının tanıtılması ve tartışılması. Bir araştırma projesinin gerçekleştirilmesindeki aşamaların ayrıntılı olarak tartışılarak her öğrencinin bir araştırma makalesi yazmasının sağlanması.
IDB 711 Kuramsal Kaynak İncelemeleri
Derste, Dilbilimin alt alanlarındaki çeşitli çalışmalar ileri düzey ve bütüncül bir kuramsal çerçeve içinde ele alınmaktadır.
IDB 714 Tarihsel Dilbilimde Yaklaşımlar
Dillerin tarihsel değişimini ve gelişimini, diller arasındaki tipolojik ve genetik ilişkileri yapısal ve toplumsal özellikleri açısından ilgili kuram ve yöntemlere dayanılarak incelenmektedir.
IDB 717 Dilbilim Akımları
Dilbilim alanında özellikle 20. yüzyılda ortaya çıkan değişik yaklaşımların incelenmesi, bu yaklaşımların Sosyal ve Beşeri bilimlerdeki bakış açıları çerçevesinde değerlendirilmesi ve tartışılması.
IDB 719 Sesbilim Kuramları
Doğal dillerdeki ses yapılanmaları, belirli dillerdeki ses sistemleri ve örgüleri gibi üst düzey ses yapılanmalarının incelenmesi.
IDB 727 Biçimbilim Kuramları
Derste İngilizce ve Türkçe’de biçimsel çalışmalara yol açan konular ve temel ilkeler odaklanarak biçimbilim kuramına giriş yapılacaktır. Biçimbilimin temel konusu olan sözcük yapısı incelenecek ve biçimbirimlerin çeşitli sözcüklerdeki dağılımları üzerinde durulacaktır.
IDB 728 Türkçenin Sözdizimi
Dersin amacı Yetinmeci Çizgi ve işlevsel dilbilgisi gibi çağdaş sözdizim kuramları çerçevesinde Türkçe’nin farklı sözdizimsel ve biçimsel boyutlarının betimlenmesidir.
IDB 729 Sözdiziminde Çağdaş Yönelimler
Derste önde gelen sözdizimsel yaklaşımlar temel alınarak doğal dillerin sözdizimi ayrıntılı olarak tartışılmakta ve incelenmektedir. Derste üzerinde durulacak olan başlıca sözdizim yaklaşımları şunlardır: üretici dilbilgisi, işlevsel dilbilgisi, genişletilmiş öbek yapısı dilbilgisi, bilişsel dilbilgisi ve ilişkisel dilbilgisi.
IDB 731 Edimbilimsel Anlambilim
Anlamın edimbilimsel ve anlamsal yorumları arasındaki kesişme üzerinde odaklanan bu ders, sosyal bağlamda söylemi yeniden oluşturan veya yorumlayan birey bağlamında anlamı incelemektedir. Geçmişteki bakış açılarının bulgularını günümüz ve gelecekteki bakış açıları ile bütünleyerek bir sentez oluşturmaktadır.
IDB 735 Biçembilim Araştırmaları
Derste farklı yazınsal türlerin dilbilimsel açıdan incelenmesi amacıyla değişik biçembilim yaklaşımları tartışılacak ve uygulanacaktır.
IDB 750 Çağdaş Dilbilim Yorumları
Dilbilim alanındaki son kuramsal ve uygulamalı alanların tanıtılması, disiplinlerarası araştırma eğilimlerinin yöntem ve içerik açılarından incelenmesi.
IDB 751 Dilbilimde İleri Alan Çalışması
Ders iki temel amaca yöneliktir: Birincisi, doğal dil verilerinin toplanmasına ve çözümlenmesine ilişkin kuram ve yöntemlerin sunulması ve uygulanması; ikincisi ise, veri çözümlemeleriyle elde edilen bulguların çağdaş mikro- ve makro düzey dil kuramları çerçevesinde incelenerek kuramların geçerliliğine yönelik kanıtların elde edilmesi.
IDB 752 Dilbilim ve Dil Öğretimi Semineri
Dilbilimin yabancı dil öğretimine nasıl katkıda bulunabileceğinin incelenmesi: Kuram ve uygulama.
IDB 754 Karşılaştırmalı Dilbilgisi Araştırmaları
Bu dersin amacı öğrencilere Türkçe ve İngilizce’deki benzer ve farklı yapıları göstermektir. Bu bağlamda ele alınacak konuların başında Türkçe ve İngilizce’nin ünlü ve ünsüzleri, hece sıralanışları, vurgu, kavşak, tonlama yapıları gelir. Bu konular üzerinde karşılaştırmalı dilbilim analizleri sonucunda öğrencilerin iki dili etkili ve doğru biçimde kullanmaları sağlanır.
IDB 756 Dilbilim ve Göstergebilim
Bu derste dilbilim kavram ve yöntemleri temel alınarak dil dışı ve dilsel göstergeler incelenmektedir. Dil kavramları belirten bir göstergeler dizgesi olduğuna göre, dilbilim incelemeleri bu derste tüm gösterge dizgelerine yayılarak ele alınacaktır.
IDB 759 Psikodilbilim İncelemeleri
Dil davranışının ruhbilimsel işleyişinin araştırılması çerçevesinde özellikle dilin biyolojik temelleri ve anadil edinimi konularının çalışılması.
IDB 760 Çeviribilim Araştırmaları
Derste çeşitli çeviribilim tekniklerinin ve kuramlarının uygulanması üzerinde durulacaktır. Çeviriler İngilizceden Türkçeye ve Türkçeden İngilizceye yönelik olarak gerçekleştirilecektir.
IDB 761 Söylem Çözümlemesi Yöntemleri
Söylem çözümlemesinde söylem ve toplum, söylem ve ruhbilim, söylem ve felsefe gibi büyük-ölçekli yaklaşımları içeren kuramların; söylem ve dilbilgisi, söylem ve anlam, söylem ve sözlük gibi küçük-
ölçekli yaklaşımların çalışılması.
IDB 764 Bilişsel Dilbilim
Derste dil çalışması konusundaki bilişsel bilim yaklaşımı araştırılmaktadır. Derste ele alınacak başlıca konular şunlardır: (1) dilsel anlatıların zihindeki gösterimlerinin yapısı, (2) bunların beyinde gerçekleşmesi, (3) bunların nasıl edinildiğine ilişkin bilgiler ve (4) insanlarda tümce işleme konusundaki ilkeler.
IDB 766 Karşılaştırmalı Sözlükbilim
Sözlükbilim uygulamalarını incelemek, sözlükbilim kuramını incelemek ve farklı sözlük türlerini, özelliklerini incelemek.
IDB 768 Toplumdilbilimde Yeni Yönelimler
Özellikle 80’li yıllarda toplumdilbilim çalışmalarında gözlenen disiplinlerarası yaklaşımlara dayanılarak, dil ve toplum ilişkisinin kuramsal ve uygulamalı düzeyde betimleyici ve açıklayıcı çalışmaları incelenmektedir.
IDB 770 Dil Felsefesi
Dil ve dilbilim felsefesi kapsamındaki konuların çalışılması; dil ve felsefe ilişkilerinin ilgili kuramlar ışığında irdelenmesi.
IDB 794 Dil ve Düşünce
Dil ve düşünce ilişkisi sosyo-kültürel bilişim çerçevesinde ele alınarak, derste farklı nitelikteki gerçeklik kurgulamalarının oluşumu, bu oluşumların farklı düşünme ve akıl yürütme örüntülerini belirleyici rolleri, eleştirel düşünce yapılanmasına etkileri, ve tüm bu süreçlerin bireysel ve toplumsal dil kullanımındaki yansımaları incelenmektedir.
