TARİH BÖLÜMÜ YÜKSEK LİSANS MA PROGRAMI –
TEZLİ YÜKSEK LİSANS MA PROGRAMI
Bölüm Başkanı: Prof. Dr. Feroz Ahmad
Prof. Dr. Ahmet Taşağıl (yarı zamanlı)
Yard. Doç. Dr. Neşe Yıldıran
Yard. Doç. Dr. Nilüfer Hatemi
Yard. Doç. Dr. Vehbi Baysan
Yard. Doç. Dr. Şefik Peksevgen
Yard. Doç. Dr. Pınar Kayaalp-Aktan
Yard. Doç. Dr. Ayşe Erek
Tarih Bölümü çeşitli disiplinlerden gelen öğrenciler için İngilizce Yüksek Lisans Programı sunmaktadır. Araştırma alanları dahilinde: Türk, Osmanlı, Modern Türkiye, Doğu Akdeniz ve Ortadoğu çalışmaları yer almaktadır. Yazılı ve sözlü olarak yapılacak bilimsel yeterlilik sınavını geçerek programa kabul edilen adayların Tezli Yüksek Lisans Programı’ndan mezun olmak için 21 kredi tamamlaması gerekmektedir. Seminerler ve Tez çalışması kredisizdir. Öğrencilerimiz, her yarıyıl iki adet zorunlu ve iki adet seçmeli ders alacak ve tez çalışmalarını başarıyla tamamlayarak -bir akademik yıl süren eğitimle- diplomalarını alabileceklerdir. Değerlendirme jürisinin bilimsel hazırlık kapsamında yeterli bulmadığı adaylar ise bölüm tarafından kendi ilgi alanları doğrultusunda uygun görülen lisans derslerini alarak tamamlama koşulu ile programa kabul edileceklerdir.
DERS LİSTESİ
Kış Yarıyılı
ZORUNLU DERSLER
HIST 501 Tarih Yazımının Öyküsü (3 kredi)
HIST 515 Osmanlı Döneminde Doğu Akdeniz (seminer/kredisiz)
HIST 599 Tez
Seçmeli (3 kredi)
Seçmeli (3 kredi)
Bahar Yarıyılı
ZORUNLU DERSLER
HIST 502 Tez Yazımında Kaynaklar ve Araştırma (3 kredi)
HIST 516 Osmanlı İmparatorluğu (1300- 1800) (3 kredi)
HIST 599 Tez
Seçmeli (3 kredi)
Seçmeli (3 kredi)
SEÇMELİ DERSLER
HIST 511 Osmanlı Tarihi Şahsiyetleri ve Hatıraları (3 kredi)
HIST 512 Yabancıların Gözüyle Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye (3 kredi)
HIST 513 Doğu Akdeniz’de Mitoloji ve Sembolizm (3 kredi)
HIST 514 Osmanlı Sanatının Tematik Yönleri (3 kredi)
HIST 517 Doğu Akdeniz’de Şehir ve Uygarlık: İstanbul (3 kredi)
HIST 518 Geç Osmanlı Dönemi ve Cumhuriyet Türkiye’sinde Kadın (3 kredi)
HIST 519 Geç Osmanlıdan Modern Türkiye’ye Görsel Tarih (3 kredi)
HIST 521 Modern Ortadoğu (1876-1945) (3 kredi)
HIST 522 İkinci Dünya Savaşından Günümüze Ortadoğu (3 kredi)
HIST 525 İslam Öncesi Türk Tarihi Kaynakları Üzerine İncelemeler (3 kredi)
HIST 526 13.-20.Yüzyıllar Avrasya Türk Tarihi Kaynak. Üz. İncele. (3 kredi)
HIST 532 Modernite ve Görsel Kültür (1848-1945) (3 kredi)
HIST 551 Osmanlı Paleografyası I
HIST 552 Osmanlı Paleografyası II
HIST 555 Siyaset, Ekonomi ve Toplum (1908- 1938) (3 kredi)
TARİH BÖLÜMÜ YÜKSEK LİSANS MA PROGRAMI –
TEZSİZ YÜKSEK LİSANS MA PROGRAMI
Bölüm Başkanı: Prof. Dr. Feroz Ahmad
Prof. Dr. Ahmet Taşağıl (yarı zamanlı)
Yard. Doç. Dr. Neşe Yıldıran
Yard. Doç. Dr. Nilüfer Hatemi
Yard. Doç. Dr. Vehbi Baysan
Yard. Doç. Dr. Şefik Peksevgen
Yard. Doç. Dr. Pınar Kayaalp-Aktan
Yard. Doç. Dr. Ayşe Erek
Tarih Bölümü çeşitli disiplinlerden gelen öğrenciler için İngilizceYüksek Lisans Programı sunmaktadır. Araştırma alanları dahilinde: Türki, Osmanlı, Modern Türkiye, Doğu Akdeniz ve Ortadoğu çalışmaları yer almaktadır. Yazılı ve sözlü olarak yapılacak bilimsel yeterlilik sınavını geçerek programa kabul edilen adayların Tezsiz Yüksek Lisans Programı’ndan mezun olmak için 36 kredi tamamlaması gerekmektedir. Öğrencilerimiz, ilk akademik yılda toplam üç adet zorunlu ve beş adet seçmeli ders alacak (toplam 21 kredi) ve bunu izleyen dönemde seçmeli derslerle kredilerini tamamlayacaklardır. Değerlendirme jürisinin bilimsel hazırlık kapsamında yeterli bulmadığı adaylar ise bölüm tarafından kendi ilgi alanları doğrultusunda uygun görülen lisans derslerini alarak tamamlama koşulu ile programa kabul edileceklerdir.
DERS LİSTESİ
Kış Yarıyılı
ZORUNLU DERSLER
HIST 501 Tarih Yazımının Öyküsü (3 kredi)
HIST 515 Osmanlı Döneminde Doğu Akdeniz (seminer/kredisiz)
Seçmeli (3 kredi)
Seçmeli (3 kredi)
Bahar Yarıyılı
ZORUNLU DERSLER
HIST 516 Osmanlı İmparatorluğu (1300- 1800) (3 kredi)
Seçmeli (3 kredi)
Seçmeli (3 kredi)
Seçmeli (3 kredi)
SEÇMELİ DERSLER
HIST 511 Osmanlı Tarihi Şahsiyetleri ve Hatıraları (3 kredi)
HIST 512 Yabancıların Gözüyle Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye (3 kredi)
HIST 513 Doğu Akdeniz’de Mitoloji ve Sembolizm (3 kredi)
HIST 514 Osmanlı Sanatının Tematik Yönleri (3 kredi)
HIST 517 Doğu Akdeniz’de Şehir ve Uygarlık: İstanbul (3 kredi)
HIST 518 Geç Osmanlı Dönemi ve Cumhuriyet Türkiye’sinde Kadın (3 kredi)
HIST 519 Geç Osmanlıdan Modern Türkiye’ye Görsel Tarih (3 kredi)
HIST 521 Modern Ortadoğu (1876-1945) (3 kredi)
HIST 522 İkinci Dünya Savaşından Günümüze Ortadoğu (3 kredi)
HIST 525 İslam Öncesi Türk Tarihi Kaynakları Üzerine İncelemeler (3 kredi)
HIST 526 13.-20.Yüzyıllar Avrasya Türk Tarihi Kaynak. Üz. İncele. (3 kredi)
HIST 532 Modernite ve Görsel Kültür (1848-1945) (3 kredi)
HIST 551 Osmanlı Paleografyası I
HIST 552 Osmanlı Paleografyası II
HIST 555 Siyaset, Ekonomi ve Toplum (1908- 1938) (3 kredi)
TARİH BÖLÜMÜ YÜKSEK LİSANS DERS İÇERİKLERİ
HIST 501 Tarih Yazımının Öyküsü
İnsanlığın gelişiminde Paracelsus, Leonardo da Vinci, Gambattista Vico, Montesquieu, Rousseau, Darwin, Marx, Nietzche gibi düşünürlerin rolü büyüktür. Yanısıra, adalet, eşitlik demokrasi, barış, küreselleşme gibi önemli kavramların rolü de inkar edilemez. Bu anlamda entellektüel tarihin, bir disiplin olarak, değişik düşünce sistemlerini metodolojik bir bakış açısıyla ele alması gerekmektedir; bu dersin genel amacı bu yöndedir.
HIST 502 Tez Yazımında Kaynaklar ve Araştırma
Bu dersin amacı tez hazırlama aşamasında bulunan öğrencilerimize kaynaklar, araştırma yöntemleri ve tez yazımı hakkında bilgi vermektir. İnceleyecekleri konulara ağırlık verilerek, birincil kaynaklar, arşivler, kütüphaneler hakkında bilgi sunulacaktır. Öğrencilerimizin alanlarını olabildiğince geniş bir çerçeveden değerlendirmeleri ve konularının gerektirdiği araştırma yöntemlerine hakim olmalarına dikkat edilerek, tez yazımında tarafsız ve bilimsel bir sonuca ulaşmaları sağlanacaktır.
HIST 511 Osmanlı Tarihi Şahsiyetleri ve Hatıraları
Dersin amacı Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye Cumhuriyeti’ni içeren, tarihi önem taşıyan günlük ve hatırat türlerindeki eserlerin incelenmesi ve değerlendirilmesidir. Bu kaynaklar, geçmişi, kişisel bakış açısı ve öznel yaklaşımlarla sunduklarından yazar ve eserlerin çeşitliliği ışığında oldukça değişik bilgi ve tasvirler, hatta tezatlar görülmekte, sosyal/kültürel ve ekonomik hayat hakkında değerli veriler sağlanmaktadır. Biyografik anı, hatırat, seyahatname ve mektup gibi türlerden esas alınarak, öğrenciler, geçmişimiz ve geçmişimizin günümüze yansımaları hakkında farklı yazarlardan, farklı bakış açılarından geniş bir bilgi birikimine sahip olacaklardır.
HIST 512 Yabancıların Gözüyle Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye
Dersin amacı değişik dönemlerde Osmanlı topraklarını ziyaret etmiş veya bir süre burada yaşamış ve yaşadıklarını kaleme almış çeşitli yazarların eserlerini tarihi içerik açısından incelemektir. Yazarlar hem Doğu hem de Batı ülkelerinden, seyyah, askeri ve siyasi görevliler, esir ve mühtediler, diplomat ve tüccarlar arasından seçilerek geniş bir yelpazeden oluşturulacaktır. Metinler 14. yüzyıldan başlayarak, 20. yüzyılın başlarına kadar (Kurtuluş Savaşı dönemi dahil) bir süreci içine alacak, aralarındaki ortak payda, benzer veya zıt yaklaşımlar üzerinde durulacak, yazarlar dönemleriyle beraber değerlendirilecek, Osmanlı İmparatorluğu’nun şehirlerinin, insanlarının ve çeşitli kültürlerinin yabancılar tarafından nasıl görülüp kayda alındığı ortaya koyulacaktır.
HIST 513 Doğu Akdeniz’de Mitoloji ve Sembolizm
Anadolu, Orta Doğu ve Kuzey Doğu Afrika’da çağlar boyu mitoloji ve sembolizmin karşılaştırmalı olarak ele alınması. Anadolu’da Hatti, Hitit, Urartu, Komagene, Frigya, Likya, İyonya, Helenistik, Roma ve Orta Asya kültürlerinin metinleri ve dinsel buluntuları üzerinde inceleme. Mezopotamya (Sümer, Babil, Asur) ve Mısır mitolojileri. İbrani, Hıristiyan ve İslam sembolizmi; Bizans, Selçuklu ve Osmanlı uygarlıklarında mitolojik inançlar ve dini simgelerin kullanımı.
Metinler: Gılgamış, İlyada& Odissea, Aeneas, Kabbalah, Eski ve Yeni Ahit, Kur’an.
HIST 514 Osmanlı Sanatının Tematik Yönleri
Bu ders 15. ve 20. yüzyıllar arasında Osmanlı sanatının kaynak ve temalarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu anlamda özellikle görsel malzemeye ve tarihsel yapıtlara ağırlık verilecektir. Seçilmiş örnekler üzerinde bezeme elemanları, çini ve seramik parçalar, halı ve tekstil örnekleri; surnameler , albümler ve diğer resimli kayıtlar; sultan portreleri; perspektifli resmin ilk ustaları, dersin araştırma konularıdır.
HIST 515 Osmanlı Döneminde Doğu Akdeniz
Bu ders Geç Ortaçağlardan erken 20. yüzyıla kadar olan tarihsel süreçte Doğu Akdeniz dünyasını konu almaktadır. Dersin ilk bölümünü Haçlılar, Memluklar ve Frenk Levantının etkileşim içindeki tarihleri oluşturmakta, erken modern Osmanlı döneminde ise bölgenin eski güç ve önemini yitirip yitirmediği tartışmaları ele alınmaktadır. Dersin son bölümü, bölge ile ilgili erken 20. yüzyıldaki ulus-devlet ve milliyetçilik ekseninde önemli tartışmaları gündeme getirecektir.
HIST 516 Osmanlı İmparatorluğu (1300- 1800)
Bu dersin amacı 19. ve 20. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğunda modernleşme çabaları ile sonuçlanan gelişmelerin, tarihsel bir analizini gerçekleştirmektir. Dersin içeriği ile kapsanacak ve genel olarak erken modern dönem olarak isimlendirilen bu dönem 15. ve 18. yüzyıllar boyunca uzanır, ve global ölçekte çok önemli tarihi gelişmeleri içerir. Yanısıra bu derste erken modern Osmanlı tarihine karşılaştırmalı bir yaklaşım hedeflenmekte, ve Osmanlı İmparatorluğunun erken modern dünyanın geniş coğrafyası içine yerleştirilmesi amaçlanmaktadır.
HIST 517 Doğu Akdeniz’de Şehir ve Uygarlık: İstanbul
Bu ders, İstanbul şehrinin uzun dönemde tarihsel dönüşümünü ele almaktadır. Şehrin Bizans döneminden günümüze değin uzanan, gerek siyasi, kültürel, sosyo-ekonomik ve fiziksel sürekliliği, gerekse süreç içinde ortaya çıkmış farklılıkları, özellikle devlet gücü ve mekan teması üzerinde incelenecektir. Sosyopolitik ve dinsel-kültürel eksende, şehrin anıtları ve fiziksel kent dokusu üzerine odaklanarak, imparatorluk gücünün yansıması, kentsel planlama ve yeniden yerleşim politikaları, kent dokusunda milliyetçilik ve çağdaşlaşmanın etkileri gibi konular üzerinde durulacaktır.
HIST 518 Geç Osmanlı Dönemi ve Cumhuriyet Türkiye’sinde Kadın
Dersin amacı Geç Osmanlı ve Cumhuriyet Türkiyesi toplumunda kadınların kültür, toplum
ve din yaratım ve yorumlarında aktif rol alan bir unsur olarak, geçmiş ve geleceklerine ilişkin anlayışımızı arttırmak ve kadınlarla ilgili varolan tipolojileri sorgulamaktır. Bu amaçla, yeni söylemler araştırılacak ve bu söylemlerin modernite, sekülerizm, nasyonalizm, trans-nasyonalizm ve küreselleşme gibi tarihsel süreçlerden nasıl etkilendiği ele alınacaktır. Üzerinde durulacak bir diğer konu, Türkiye toplumundaki kadınların, feminizm ve islamcılığın değişik biçimlerinin, ayrışmanın ve bütünleşmenin birarada göründüğü koşullarda, kendilerini ifade edişlerinde kullandıkları değişen retorik taktikleri olacaktır.
HIST 519 Geç Osmanlıdan Modern Türkiye’ye Görsel Tarih
Geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet döneminin görsel tarihinin ve kaynaklarının, tarih araştırmalarındaki farklı yöntemleri sunacak şekilde ele alınması. Dönemin sosyopolitik ve kültürel alandaki gelişmeleri; Osmanlı toplumundaki çokkültürlülük ve erken cumhuriyet döneminin akademik ve sivil alanlardaki yansımaları; oryantalizm ve egzotizm gibi temalar; milli kimlik ile mimari ve mekan algılanışı ve kurgusundaki değişim gibi dönemi belirleyen önemli konuların Avrupa’daki çağdaşları ile karşılaştırmalı biçimde, görsel tarih odaklı olarak analiz edilmesi. Tarih araştırmalarında görsel tarihin katkısının tartışılması.
HIST 521 Modern Ortadoğu (1876-1945)
Bu derste Ortadoğu, tarihi, coğrafi ve siyasi bakış açıları ile ele alınacaktır. Geç 19. yüzyılda milliyetçi akımlar ideolojik olarak gelişip yaygınlık kazanır. Sınırları Balkanlardan Kuzey Afrika’ya uzanan Osmanlı İmparatorluğu da bu akımlardan etkilenmiştir; bu kapsamda iki ana akımdan biri olan Arap milliyetçiliği (ikincisi Panislamizmdir) köklerini birleştirici bir etken olarak, özellikle iyi belgelenmiş bir Arap edebi geleneğini de içeren, klasik Arap dili üzerinden oluşturmuştur. Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşünden sonra Arap yarımadasında ortaya çıkan çok sayıdaki ulus-devlet, hızla kendi ulusal kimliklerini oluşturma yoluna girerler. Bu derste, bu ulus devletlerin her biri, Ortadoğu’daki güncel durumla ilişkilendirilerek tartışılacaktır. Yeni Arap basını ve geleneksel Arap toplumu üzerindeki etkileri, bağımsızlık hareketleri, kadın ve cinsiyet sorunsalı ve köktencilik dersin temel konularıdır.
HIST 522 İkinci Dünya Savaşından Günümüze Ortadoğu
Bu ders Ortadoğu’da İkinci Dünya Savaşı sonrasında meydana gelen siyasi olayları ele alır. Ulus-devletlerin ortaya çıkışı, ulus kurma süreci, batılı güçlerin etkileri ve bölgeye nüfuzları, petrol ve küresel politika, Arap-İsrail çatışması ve bu çatışmanın Arap dünyası üzerindeki etkisi, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da siyasi islam, Irak’taki Şii-Sünni hegemonyası, küresel yatırım alanı ve bir tatil beldesi olarak Körfez devletleri bu ders kapsamında incelenecek ana temalardır. Önkoşul olmamakla birlikte HIST 521 dersinin alınmış olması, dersin izlenmesi açısından yararlıdır.
HIST 525 İslam Öncesi Türk Tarihi Kaynakları Üzerine İncelemeler
Türk tarihinin eski devirleri hakkında bilgi veren Türk, Çin, Arap, Fars, Grek, Latin, Rus kaynakları ve arkeolojik kaynaklar tanıtılacak, bunların üzerinde nesnel değerlendirmeler yapılacaktır. Daha sonra kaynaklar hakkında yapılmış araştırmalar ele alınarak, karşılaştırmalı araştırma yöntemleri üzerinde durulacaktır.
HIST 526 13.-20. yy ait Avrasya Türk Tarihi Kaynakları Üzerine İncelemeler
Türk tarihinin 1200 lü yıllardan başlayarak 1900 lere kadar olan Avrasya döneminin yerli ve yabancı dillerde yazılan kaynakları tanıtılacak, bunlar üzerinde değerlendirmeler yapılacaktır. Ardından kaynaklar hakkında yapılmış modern araştırmalar ele alınarak, karşılaştırmalı araştırma yöntemleri ekseninde incelemeler üzerinde durulacaktır.
HIST 532 Modernite ve Görsel Kültür (1848-1945)
Sosyal, tarihsel ve kültürel çalışmalarla ilgili güncel metinler aracılığıyla kültürel ve görsel tarihin mekan kavramı üzerinde özellikle durularak ele alınması. Geç 19. yüzyıl ve erken 20. yüzyılın bu kavram çerçevesinde fotoğraf, kent tarihi, mimarlık ve görsel sanatlarla birlikte analiz edilmesi. İncelenecek konulardan bazıları: mit ve mekan; milliyetçilik, romantizm; realizm; evrenselcilik; kentsel yaşamın yaygınlaşması; modern mekanın fotoğraf, film, güzel sanatlar ve edebi metinlerdeki temsili. Mekanı bir iktidar aracı ve görsel tarihi bir keşif alanı olarak ele alan metinlerle modernite kavramının yansımaları. Tarih araştırmalarında görsel tarihin katkısının tartışılması.
HIST 555 Siyaset, Ekonomi ve Toplum (1908- 1938)
Bu ders 1908 anayasasının somutladığı yeniden yapılanmayı ve 20. yüzyılda imparatorluğa anayasal bir düzen getirme çabalarını ele almaktadır. Bu çaba 1914-18 yılları arasındaki savaş nedeniyle başarısızlığa uğramış, ancak atılan temeller 1923 te Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasını getirmiştir. Öte yandan Cumhuriyet rejimi, laiklik gibi, özünde atalarınınkinden farklı ve hanedan egemenliği sürecinde uygulanması mümkün olamayacak kimi yeni temel ilkeler sunmaktadır. 1923-38 yılları arasındaki reformlar, bugün yaşadığımız Türkiye’nin varoluş sürecini başlatmıştır.
POLS 669 Türk Siyasal Yaşamı
Bu seminer dersi her hafta sınıfta tartışılacak belli başlı bazı konular ekseninde oluşur.
Kimlik arayışı süreciyle başlayarak cumhuriyetin ideolojik, siyasi, toplumsal ve ekonomik temellerini oluşturan başlıkların/ilkelerin tartışılması dersin ana eksenini oluşturur. Bu ilkeler tek parti içindeki ihtilaflara ve mücadeleye yol açmış, ve, 1945 sonrası çok partili dönemde ise aynı ihtilaflar siyasi partiler için de söz konusu olmuştur. Bu başlıkların/ ilkelerin nasıl yorumlanacakları üzerindeki tartışma günümüzde de halen sürmektedir.
